Impact luchtvaart op klimaatopwarming mogelijk nog groter dan gedacht

‘De luchtvaart kan de opwarming van de aarde nog meer doen toenemen.’ Tot deze conclusie komen Britse onderzoekers. Ze bekeken twee jaar lang het effect van andere uitstoot in de luchtvaart dan die van CO2, zoals stikstofoxiden en waterdamp.

De CO2-uitstoot van de luchtvaart draagt bij aan de opwarming van de aarde en aan de klimaatverandering. Net als de uitstoot van andere stoffen dan CO2 door vliegtuigen - voornamelijk stikstofoxiden (NOx), roet en waterdamp -, dat is al langer bekend.

Zo spelen roet en waterdamp bijvoorbeeld een rol in de vorming van condenssporen die vliegtuigen in de lucht nalaten. Condenssporen vormen lijnvormige wolken die hoge bewolking doen toenemen en de atmosfeer van de aarde opwarmen.

De grootste effecten van andere uitstoot dan CO2-uitstoot van de luchtvaart op het klimaat zijn volgens de huidige schattingen de vorming van zulke wolken en effecten op de atmosferische chemie door de uitstoot van stikstofoxiden. NOx-uitstoot uit vliegtuigmotoren leiden onder meer ook tot de vorming van het broeikasgas ozon (O3). Maar onderzoekers maken zich ook zorgen over de effecten van die uitstoot op de menselijke gezondheid.

Complexe effecten

De luchtvaart is verantwoordelijk voor ongeveer 2,5 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Maar door de grote hoeveelheid niet-CO2-emissies, is de sector verantwoordelijk voor ongeveer 3,5 procent van de verandering in de energiebalans van de atmosfeer, een fenomeen bekend als stralingsforcering.

De onderzoekers schrijven nu ongeveer 66 procent daarvan toe aan de uitstoot van andere stoffen dan CO2. Stralingsforcering drukt het verschil uit tussen de invallende energie van de zon, en de energie die opnieuw wordt uitgezonden naar de ruimte. Als er sprake is van ‘positieve stralingsforcering’ wil dat zeggen dat het systeem opwarmt.

David Lee, hoogleraar Atmosferische Wetenschappen aan Manchester Metropolitan University, geeft wel nog mee dat de ‘zeer complexe effecten van niet-CO2-emissies op het klimaat’ soms moeilijk in te schatten zijn.

Toch stelt hij en zijn team dat, indien men rekening houdt met de uitstoot van andere stoffen dan CO2 door vliegtuigen, ongeveer 4 procent van de stijging van de gemiddelde temperatuur wereldwijd te wijten is aan de luchtvaart. Ook schatten ze dat de sterke groei van de luchtvaartsector na de covid-19-pandemie ertoe zal leiden dat de bijdrage van de sector aan de klimaatverandering alleen maar zal toenemen, ‘terwijl andere sectoren vechten om hun uitstoot te verminderen’, voegen ze daar nog aan toe.

Het Britse onderzoek werd gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Science: Atmospheres.