Indiase leners betalen microkrediet niet meer terug

Klanten van de microkredietinstellingen (MKI’s) zeggen dat ze drie keer zoveel interest betalen als geadverteerd wordt.

“Wanneer MKI’s een lening aanbieden, hebben ze het vaak over een ‘flat rate’-interest van 10 tot 12 procent”, zegt Jamuna Paruchuri. “Dat lijkt een goede deal. Maar deze ‘flat rate’ wordt niet berekend op het nieuwe, verminderde saldo. De kleine lettertjes zeggen dat ook na enkele afbetalingen de interest berekend wordt op het initieel geleende bedrag en niet op de het saldo. Het resultaat is een verborgen finale interestvoet van ongeveer 36 percent.”

Paruchuri is directeur van de Society for Elimination of Rural Poverty (SERP) van de deelstaatregering van Andhra Pradesh. De SERP werkt met meer dan elf miljoen vrouwen in ongeveer een miljoen zelfhulpgroepen. Die vrouwen “betalen niet terug”, zegt Paruchuri. “Ze zeggen dat de MKI’s hun terugbetalingen al vele malen genomen hebben door hen te bedriegen.”

Wekelijkse afbetalingen

De leningen wordt op wekelijkse basis afbetaald, zegt Paruchuri. “Tegen de 25ste week, wanneer de leners de helft van de lening met interest zouden hebben afbetaald, overtuigen de MKI’s hen een tweede lening af te sluiten – vaak precies het terugbetaalde bedrag. Daardoor blijven de leners interest betalen op de totale som die ze eerst geleend hebben plus op de twee lening. Uiteindelijk betalen ze dus 72 procent interest.”

“De leners raken gevangen in een schuldenval”, zegt Sudhirendar Sharma,voormalig Wereldbank-adviseur. “Het oorspronkelijke idee van microkrediet was arme mensen op het platteland uit de klauwen van de plaatselijke financiers te houden. Nu raken velen hopeloos in de schulden bij een nieuwe categorie financiers.”

Meer zelfmoorden

Door de hoge schuldproblemen steeg het aantal zelfmoorden in Andhra Pradesh. De regioregering heeft daarom vorig jaar een nieuwe wet ingevoerd, die de wekelijkse, brutale inning van aflossingen verbiedt.

De wet had het expliciet over de exploitatie door private MKI’s. Meteen stopten mensen hun terugbetalingen en draaiden ook de commerciële banken, die geld leenden aan de MKI’s, de kraan dicht. Doordat de MKI’s niet langer krediet verstrekten, moesten ze mensen afdanken. De sector kwam in een diepe crisis terecht. Bovendien wendden aan lager wal geraakte boeren zich opnieuw tot de traditionele financiers.

MKI’s met sociale achtergrond

“Als kredietverstrekker-aan-de-deur, aan het eind van de keten, in afgelegen gebieden waar banken niet willen opereren, zijn we onvervangbaar”, zegt Mohammed Nooruddin Amin, hoofd van Adhikar, een niet-gouvernementele organisatie in Orissa, die in 2004 met een kredietarm begon.

Hij verwijt de op winst ingestelde MKI’s, de for profit MKI’s, de crisis in de sector. “MKI’s met een sociale achtergrond zoals Adhikar hebben slechts 30 procent van de microkredietportefeuilles. De for-profit MKI’s hebben een veel groter aandeel en staan onder druk van investeerders en aandeelhouders om grotere winsten te maken.”

Maar ook de MKI’s met een sociale achtergrond deelden in de klappen. Adhikar kreeg af te rekenen met massale wanbetaling sinds oktober 2010.

Toch zijn Amin en andere ontwikkelingsactivisten optimistisch. Alles hangt af van goede wetgeving, zeggen ze. Het Indiase parlement buigt zich binnenkort over deze kwestie.
Voor activisten is het duidelijk wat in een nieuwe wet op microkredieten moet staan: een verbod op meervoudige leningen, lagere interestvoeten, grotere transparantie en meer toezicht. Ook de wekelijkse afbetaling wordt nu algemeen als een slecht idee gezien.