Ontbossing vertraagt in Indonesië

Luchtbeeld van een palmolieplantage in West-Kalimantan, Indonesië.

Nanang Sujana/CIFOR (CC BY-NC-ND 2.0)

Nieuw onderzoek toont aan dat de ontbossing in Indonesië zich op het laagste punt sinds twintig jaar bevindt. De winning van palmolie was lang de motor voor het verlies van grote delen van Indonesische oerbossen. Maar recente prijsstijgingen van palmolie lijken niet te leiden tot meer palmolieplantages.

De regenwouden van Indonesië herbergen enkele iconische diersoorten zoals orang-oetans, tijgers en olifanten. De laatste decennia heeft de bezorgdheid over hun status zich vaak toegespitst op de palmolie-industrie. In Indonesië vindt immers de helft van de palmolieproductie van de wereld plaats en uitbreiding van palmolieplantages heeft vaak de plaats ingenomen van bossen.

Internationaal onderzoek in PLOS One heeft nu de impact van die plantages op de natuurlijke oerbossen in Indonesië geïnventariseerd en geëvalueerd.

De onderzoekers komen tot de voorzichtige schatting dat palmolie verantwoordelijk was voor een derde van de Indonesische verliezen aan oerbossen (9,79 miljoen hectare gekapt, of 11 procent van het bosareaal in 2000) in de laatste twintig jaar.

Voorzichtig optimisme

Palmolie zit in tal van verpakte producten die in supermarkten te vinden zijn, zoals kant-en-klaarmaaltijden, gebakken voeding en chocolade, maar ook cosmetica en shampoo. Het wordt ook gebruikt als diervoeder en in toenemende mate ook als biobrandstof. Onderzoek toont aan dat de uitbreiding van industriële plantages en het verlies van bossen nauw samenhangt met de palmolieprijzen.

De recente stijging van de palmolieprijzen gaat niet gepaard met een uitbreiding van nieuwe palmolieplantages.

In het verleden ging een prijsstijging van 1 procent gepaard met een toename van 1,08 procent in nieuwe industriële palmolieplantages en een toename van 0,68 procent in bosverlies.

De recente stijging van de palmolieprijzen gaat echter niet gepaard met een uitbreiding van nieuwe palmolieplantages. Een reden voor voorzichtig optimisme, zeggen de onderzoekers.

‘Ontbossingspercentages daalden van 2017 tot 2019 onder de niveaus van voor 2004’, zegt David Gaveau, hoofdauteur van de studie en managing director van TheTreeMap, een organisatie die de toestand van tropische wouden monitort.

De resultaten van de studie zijn gebaseerd op satellietgegevens waarbij gebruik is gemaakt van multi-sensorbeelden. Met deze gegevens waren de wetenschappers in staat ook kleine plantages te detecteren.

Ontbossing op dieptepunt

Bijgewerkte gegevens tot 2021 die werden verzameld na de studieperiode, tonen aan dat de door palmolie aangedreven ontbossing zich nu op een twintigjarig dieptepunt bevindt, ondanks de snel stijgende prijzen voor palmolie.

‘Hoewel de situatie op lange termijn onduidelijk blijft, zijn de recente trends goed nieuws voor de Indonesische bossen. Een eerlijke en genuanceerde benadering van palmolie en vergelijkbare grondstoffen die een risico voor bossen vormen, is van cruciaal belang’, zegt Douglas Sheil, hoogleraar bosecologie en -beheer aan Universiteit Wageningen en coauteur van de studie.

Hij onderstreept nog dat de bossen in Indonesië, die na Brazilië en de Democratische Republiek Congo als de op twee na grootste worden beschouwd, tot de meest bijzondere ter wereld behoren.