Irak-crisis drijft India en Pakistan verder uit elkaar - ANALYSE

Een ‘coalitie van bereidwilligen’ onder leiding van de VS mag niet
unilateraal een oorlog beginnen om Irak te ontwapenen. Het mandaat kan
alleen van de Veiligheidsraad komen. Tot enkele weken geleden was dat het
standpunt van zowel India als Pakistan. Sinds Hans Blix, het hoofd van het
VN-inspectieteam, op 14 februari zijn rapport voorstelde, lijkt India dat
standpunt enigszins te verstrakken. Daarnaast oefenden zowel George Bush
als VS-ambassadeur Nancy Powell persoonlijk druk uit op Pakistan.
Belangrijk is natuurlijk dat Pakistan vorige maand voor een periode van
twee jaar lid van de Veiligheidsraad werd, en nu één van de vijftien
stemmen heeft in de raad. Minstens negen landen in de raad moeten vóór
stemmen om het gebruik van geweld toe te laten.

De Indiase eerste minister zei eerder deze week dat als de VS een
unilaterale oorlog tegen Irak voeren, dat ongelukkig zal zijn voor de
internationale gemeenschap en voor de Verenigde Naties. Als de VN daarna
de Amerikaanse actie zouden bekrachtigen, zou dat hun autoriteit
ondermijnen. Hij zei ook dat oorlog niet het antwoord is op de crisis in
Irak. Intussen heeft zowel de regering als de BJP, de politieke partij van
Vajpayee, geprobeerd de uitspraak te verzachten, bijvoorbeeld door te
stellen dat ze slecht uit het Hindi vertaald werd. De uitspraken
weerspiegelen tot op zekere hoogte een verschuiving in de publieke opinie.
India kende geanimeerde betogingen tegen een invasie in Irak - hoewel
kleiner dan in de Westerse hoofdsteden. Het land telt 130 miljoen
mosliminwoners.

De Pakistaanse president Pervez Musharraf op zijn beurt, kreeg na de
voorstelling van het rapport van het hoofd van de VN-inspectiecommissie
Hans Blix op 14 februari een telefoontje van president George Bush over
Irak. Afgelopen weekend had VS-ambassadeur Nancy Powell een ontmoeting met
minister van buitenlandse zaken Khurshid Mehmood Kasuri om de steun van
Pakistan te vragen voor een mogelijke resolutie die militaire actie tegen
Irak toelaat.
Pakistaanse hoge functionarissen hebben op licht uiteenlopende manieren
gereageerd op het rapport van Blix en op de verdere ontwikkelingen. In het
telefoongesprek met Bush gaf Musharraf toe dat Saddam Hussein de
VN-resoluties volledig moet nakomen, maar zei hij ook dat oorlog geen
goede optie is.
Pakistan heeft weinig manoeuvreerruimte tegenover de VS. Tegelijk zou het
land zich in een extreem moeilijke positie bevinden als de VS
onvoorwaardelijke steun tegen Irak zou vragen. Het zou niet graag het enige
moslimland met die houding zijn en de publieke opinie is sterk tegen.
Buigen voor Washington zou waarschijnlijk de binnenlandse onrust verergeren
en leiden tot een versterking van Islamitische fundamentalisten, die sterk
vooruitgingen in de algemene verkiezingen van november. Bovendien bracht de
deelname aan de door de VS geleide oorlog tegen al-Qaeda naast vele
voordelen ook Amerikaanse troepen en inlichtingendiensten. In de
grensgebieden tussen Pakistan en Afghanistan zijn er beperkte gewapende
confrontaties geweest tussen Amerikaanse en Pakistaanse strijdkrachten. Het
Amerikaanse FBI heeft zijn activiteiten in Pakistan recent opgevoerd en
zijn overdreven gedrag en de agressieve operaties liggen Pakistaanse
functionarissen zwaar op de maag.

Wat de relatie tussen Pakistan en India betreft, kan de kwestie-Irak nog
een staartje krijgen. Als Pakistan zwicht en de kant van de VS kiest, zou
Islamabad zijn nauwere relatie tot de VS wel eens kunnen gebruiken om New
Delhi te isoleren, vooral wat Kasjmir aangaat. In dat geval is de kans
groot dat de relaties tussen India en Pakistan verder achteruitgaan.