Iran kan toestroom aan gevluchte Afghanen niet meer aan

Beeld uit 2013. Al decennia vluchten Afghanen naar buurland Iran. Momenteel zou het dagelijks om 4000 tot 5000 vluchtelingen per dag gaan.

EU/ECHO Pierre Prakash (CC BY-NC-ND 2.0)

Dagelijks vluchten er, via informele grensovergangen, tussen de 4000 en 5000 Afghanen naar Iran. De voorbije vier decennia trokken al miljoenen Afghanen naar het buurland, om armoede, geweld en economische uitzichtloosheid te ontvluchten.

‘Duizenden uitgeputte vrouwen, kinderen en mannen trekken elke dag vanuit Afghanistan naar Iran, op zoek naar veiligheid. Van Iran kan niet worden verwacht dat het zoveel Afghanen opvangt met zo weinig steun van de internationale gemeenschap’, zegt Jan Egeland, secretaris-generaal van Norwegian Refugee Council (NRC), een van de weinige buitenlandse hulporganisaties met een permanente aanwezigheid in Iran.

Hij roept op om de noodhulp in Afghanistan zelf - maar ook in buurlanden zoals Iran - dringend op te schalen. Met de winter voor de deur zal volgens Egeland het aantal vluchtende Afghanen alleen maar toenemen, naarmate de humanitaire situatie verergert.

Afghaanse voedselcrisis

Door opeenvolgende periodes van ernstige droogte, in combinatie met de instabiliteit als gevolg van de pandemie en de snelle opmars van de Taliban afgelopen zomer, gaat het met de voedselvoorziening in Afghanistan van kwaad tot erger. Volgens de Verenigde Naties leven 22,8 miljoen Afghanen (op een totale bevolking van 39 miljoen) in acute voedselonzekerheid, tegenover 14 miljoen twee maanden geleden.

Verenigde Naties leven 22,8 miljoen Afghanen in acute voedselonzekerheid, tegenover 14 miljoen twee maanden geleden.

Daarnaast jaagt het geweld en de repressie onder de Taliban ook mensen op de vlucht. De NRC tekent naar eigen zeggen hartverscheurende verhalen op bij families die in Iran aankomen.

‘Een vluchteling zei dat zijn familie geviseerd werd omdat ze sjiitische moslims waren. Hun weinige overgebleven bezittingen werden afgenomen en hun huis afgebrand. Toen ze te horen kregen dat hun dochters zouden worden uitgehuwelijkt aan Talibanstrijders zodra ze de leeftijd van 10 jaar zouden bereiken, zijn ze naar Iran gevlucht. Dat was nadat ze eerst al binnen Afghanistan verschillende keren moesten vluchten.’

Tweede grootste opvangland ter wereld

Naar schatting 300.000 Afghanen hebben de grens met Iran overgestoken sinds de Taliban de macht overnam. Er verblijven al zo’n 3,6 miljoen Afghanen in de Islamitische Republiek, maar slechts 780.000 van hen zijn erkend als vluchteling.

Naar schatting 2 miljoen van de Afghanen in Iran leeft zonder papieren, waardoor ze een makkelijke prooi vormen voor huisjesmelkers en malafide werkgevers. Afghaanse kinderen zonder papieren kunnen in principe wel onderwijs volgen in Iran. Zouden alle Afghanen in het land als vluchtelingen worden erkend, dan is Iran na Turkije het op één na grootste opvangland voor vluchtelingen ter wereld.

‘Nu moet de internationale gemeenschap actie ondernemen om de buurlanden van Afghanistan te steunen en de verantwoordelijkheid te delen.’

Europese leiders vrezen een herhaling van de vluchtelingencrisis van 2015, toen de burgeroorlog in Syrië het land deed leeglopen. Als de Afghaanse voedselcrisis niet aangepakt wordt en buurlanden geen steun krijgen om vluchtelingen op te vangen, is dat volgens Egeland geen onwaarschijnlijk scenario.

‘We prijzen Iran voor het opvangen van miljoenen ontheemde Afghanen in de afgelopen vier decennia. Maar nu moet de internationale gemeenschap actie ondernemen om de buurlanden van Afghanistan te steunen en de verantwoordelijkheid te delen om hen te helpen vluchtelingen te blijven opvangen’, besluit de secretaris-generaal van NRC.