Islamitische Balkanlanden grijpen naast Europese visumversoepeling

Het voorstel van de Europese Commissie moet nog worden goedgekeurd door de 27 lidstaten. Dat kan tegen oktober rond zijn, denkt de Commissie. Vanaf 1 januari zouden de 10 miljoen inwoners van Servië, Macedonië en Montenegro dan geen visum meer nodig hebben voor een reis naar een lidstaat van de EU.
Voor Albanië, Bosnië en Kosovo blijft de visumplicht gelden. Volgens de Europese commissie hebben ze nog niet voldoende gedaan om hun grenzen te beveiligen, de georganiseerde misdaad te bestrijden en biometrische paspoorten in te voeren. Halverwege 2010 kan de situatie worden herbekeken.
Ironisch genoeg zegt de Europese Commissie dat ook Servië en Montenegro nog verbeteringen moeten doorvoeren op het gebied van grenscontrole, migratiebeleid en bestrijding van de georganiseerde misdaad.

Discriminatie

De Bosnische moslims, de grootste bevolkingsgroep in Bosnië, voelen zich geviseerd. “Het komt neer op een verdere discriminatie van de Bosnische moslims”, zegt Mirsad Juzbasic, een inwoner van Sarajevo. “Het is een schande na alles wat er gebeurd is tijdens de oorlog. We blijven in een soort van getto leven.” De Bosnische moslims leden de grootste verliezen tijdens de Bosnische oorlog van 1992 tot 1995, met zijn wrede etnische zuiveringen.
Voor Bosnische Kroaten en Serviërs is het probleem minder groot. Ze kunnen een dubbele nationaliteit dragen en dus ook een Kroatisch of een Servisch paspoort aanvragen. Veel Bosnische Kroaten vroegen al midden de jaren negentig een Kroatisch paspoort aan omdat ze daarmee zonder visum naar EU-landen konden reizen. De Bosnische Serviërs beseffen dat zij nu op die manier binnenkort ook de visumplicht kunnen omzeilen.
De etnisch Albanese inwoners van Kosovo hebben een apart probleem. Servië beschouwt Kosovo, dat zich in februari 2008 onafhankelijk verklaarde, nog altijd als een Servische provincie. Maar Servië kan voor Kosovaren geen biometrische paspoorten aanmaken omdat het geen zeggenschap meer heeft over het gebied.
Volgens Agron Bajrami, een commentaarschrijver van de krant Koha Ditore uit Pristina, betekent de nieuwe visumregeling “een getto” voor de moslims op de Balkan. In Albanië en Kosovo leven bijna alleen moslims, in Bosnië maken ze 48 procent van de bevolking uit.

Laatste sanctie

In Servië, Macedonië en Montenegro wordt opgetogen gereageerd op het voorstel van de Europese Commissie. “Het visumregime was de laatste sanctie tegen onze burgers als gevolg van de verkeerde politiek van de jaren 90”, verklaarde de Servische president Boris Tadic.
De inwoners van Joegoslavië hadden vanaf het midden van de jaren zestig tot 1991 geen visum nodig om naar de landen van de Europese Unie te reizen. Maar vanaf 1990 spatte het land in een reeks bloedige burgeroorlogen uiteen. De strenge visumregeling voor romp-Joegoslavië kwam er in 1991, als een reactie op de weigering van de toenmalige Joegoslavische president Slobodan Milosevic om een vredesplan voor Kroatië te aanvaarden. Romp-Joegoslavië bestond toen uit Bosnië, Macedonië, Montenegro en Servië, inmiddels allemaal onafhankelijke staten.
Slovenië en Kroatië hadden zich al afgescheiden van de Joegoslavische federatie. Als slachtoffers van de vanuit Servië opgezette vijandelijkheden werd er voor hen geen visumplicht ingevoerd.
 
Oudere Serviërs weten nog hoe het was ongecompliceerd naar andere Europese landen te kunnen reizen. “We gingen wel eens voor een weekend naar Italië”, zegt Bogdan Stevovic (54), een leraar in Belgrado. “Maar mijn zoon van negentien moest een hele nacht aanschuiven voor de Griekse ambassade om een visumaanvraag in te dienen voor zijn geplande vakantie.”
Volgens recent onderzoek door de Servische regering is 70 procent van de jonge Serviërs nog nooit in het buitenland geweest. Veel respondenten zeiden dat ze er het geld niet voor hebben, maar meer dan de helft stipte de visumprocedure aan als een extra hinderpaal.