Jongeren nog niet overtuigd door fair trade

Woensdag start de Week van de Fair Trade, een initiatief van het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel om fair trade onder de aandacht te brengen.

Uit cijfers blijkt dat de fair trade-week bij vier op de tien deelnemers ook effectief een impact heeft op het aankoopgedrag.

Maar dat engagement verdampt weer gedurende de rest van het jaar, blijkt ook uit de barometer, en daar zit het gespannen economisch klimaat voor veel tussen, zegt Enabel.

Het agentschap erkent dat 85% van de Belgen fair trade kennen en er ook positief tegenover staan: zeven op de tien consumenten vinden dat eerlijke producten kopen betere levensomstandigheden creëert voor arbeiders en producenten in het Zuiden. Zes op de tien denken dat fair trade kopen goed is voor het milieu.

Fair trade versus lokaal

Een vijfde van de Belgen (19%) zegt vaak fairtradeproducten te kopen. Deze groep “enthousiastelingen” – iets meer vrouwen dan mannen – kent fair trade heel goed, koopt graag duurzame producten en vindt circulaire economie belangrijk.

Daartegenover staat een bijna even grote groep (17%) die fair trade afwijst. Zij hebben helemaal niet de indruk dat fair trade kopen bijdraagt aan de rechten van arbeiders en producenten. In deze groep zitten iets meer mannen dan vrouwen en vooral mensen van middelbare leeftijd en ouder.

De gestegen levenskosten en de koopkracht blijken een grote bekommernis van de Belgen en dat speelt fair trade parten.

Maar opvallend is dat in de zogeheten “sceptische” groep (een op de vier Belgen) vooral jongeren zitten. Zij letten er niet echt op of ze al dan niet fair trade kopen en zijn niet echt overtuigd van de voordelen ervan.

Ten slotte is er de grootste groep (38%) die ‘neutraal’ staat tegenover fair trade. In deze groep zijn evenveel mannen als vrouwen: zij kopen niet vaak eerlijke producten, maar kennen ze wel. Wat vooral opvalt is dat ze aangeven meer geïnteresseerd te zijn mocht fair trade goedkoper zijn, als ze de producten gemakkelijker zouden herkennen of het aanbod groter is.

Net zoals de andere groepen geven ze aan dat ze eerder aangetrokken worden tot lokale producten.

Minder fair trade verkocht in 2023

‘In 2023 gaven Belgen gemiddeld 42 euro uit aan fairtradeproducten’, zegt Enabel. In waarde betekent dit een lichte stijging tegenover het jaar ervoor. ‘Maar aangezien de inflatie voor voeding vorig jaar 12,7% bedroeg en voedingsproducten 97 procent uitmaken van alle fairtradeproducten die in ons land worden verkocht, lijkt het er eerder op dat het verkochte volume fair trade is gedaald.’

De gestegen levenskosten en de koopkracht blijken een grote bekommernis van de Belgen en dat speelt fair trade parten: meer dan de helft van hen vindt de eerlijke producten immers te duur en dat is zeker zo bij de jongeren. De prijs is dan ook veruit de grootste rem om (meer) fair trade te kopen, concludeert Enabel.

Jongeren: kritisch maar geïnformeerd

Toch blijkt ook dat jongeren het belangrijk vinden om geïnformeerd te worden over eerlijke handel: zij zijn dan wel het meest kritisch tegenover fair trade maar zijn ook het meest op zoek naar informatie over het thema, blijkt uit de barometer.

‘Campagnes zoals de Week van de Fair Trade blijven daarom nodig’, zegt uittredend minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez. ‘De helft van de Belgen heeft al over de Week van de Fair Trade gehoord en 41% van de personen die al aan een activiteit heeft deelgenomen geeft aan nu meer fair trade te kopen.’