Journalist is een gevaarlijk beroep in Egypte

Onder het regime van Mubarak was er geen ruimte voor eender welke vorm van politieke kritiek en journalisten genoten veiligheid noch vrijheid om hun werk uit te voeren. De nieuwe overheid onder leiding van president Morsi tast haar positie tegenover persvrijheid nog af. Het regime mag dan wel verkondigen dat Egypte volledige vrijheid van meningsuiting geniet, er wordt niet consequent naar gehandeld.

Blasfemiewet

De buitenlandse pers schonk weinig aandacht aan deze problematiek tot Bassem Youssef, de presentator van de zeer populaire satirische TV show ‘el Barnamag’, kort werd gearresteerd en later op borgtocht werd vrijgelaten. Bassem Youssef, vaak de Egyptische Jon Stewart genoemd – naar de satirische Amerikaanse televisiester -, werd ondervraagd voor het zogenaamd beledigen van de president en van de islam. Hierop staan volgens het Egyptische recht zware straffen. De dubbelzinnigheid van deze wet die ‘blasfemie’ bestraft, maakt het mogelijk om tegenstanders van het regime het zwijgen op te leggen.

De zaak van Bassem Youssef haalde de internationale krantenkoppen en genereerde heel wat aandacht. Youssefs show bereikt meer dan 30 miljoen kijkers en wordt gezien als een ware overwinning in de strijd voor vrije meningsuiting in Egypte. Aan het andere eind van het politieke spectrum echter, zitten de conservatieve partijen ook niet langer stil. De opmars van satellietkanalen heeft het mogelijk gemaakt om hun gedachtegoed snel te verspreiden. Hier wordt niet het regime, maar eerder de oppositie bekritiseert. Het huidige regime geeft hen vrij spel om als tegengewicht te dienen voor kritiek op het bewind.

Alarmerend

De aanklacht van procureur-generaal Talaat Abdallah ten opzichte van Bassem Youssef toont aan dat het regime zich zelfverzekerd genoeg voelt om een meer autoritair standpunt in te nemen tegenover die critici. Iets wat het overigens zelf ontkent. Youssefs arrestatie past in de alarmerende stijging van politiek gemotiveerde gerechtelijke vervolgingen, inclusief de arrestaties van journalisten, politiek activisten, bloggers en hooggeplaatste politici van de oppositie.

Het laatste gelijkaardige incident vond plaats op woensdag 8 mei, wanneer Magdi el Galad en Ahmed el Khatib, respectievelijk de hoofdredacteur en een journalist voor de krant El-Watan, beschuldigd werden van ‘het publiceren van vals nieuws dat erop gericht was om de publieke vrede te verstoren en paniek te veroorzaken.’

Schendingen

Om een beter zicht te krijgen op het soort van schendingen waarmee journalisten in Egypte te maken krijgen, heeft Association for Freedom of Thought and Expression (AFTE) een index in het Arabisch vrijgegeven. Daarin wordt melding gemaakt van een totaal van 101 inbreuken tussen januari en maart 2013. Vooral persjournalisten hebben het meest geleden.

Daarnaast publiceerde AFTE een compilatie van videofragmenten waarin journalisten getuigenis afleggen van schendingen zoals de bedreiging van de fysieke integriteit, arrestaties, kidnappings, administratieve willekeurigheid, het blokkeren van websites, censuur, het voorkomen van nieuws maken en confiscatie van materiaal. Verschillende van deze schendingen werden gepleegd door veiligheidsdiensten tijdens betogingen.

Bewust maken

AFTE eist een veiligere omgeving voor journalisten en strengere straffen voor wie journalisten aanvalt. Verder moet, volgens de associatie, het gebruik van de vage blasfemiewet beter worden gecontroleerd. Enkel door zulk een omgeving te creëren zal er een transparante informatiestroom over mensenrechtenschendingen ontstaan en zal de stem van de slachtoffers worden gesterkt. Door de media bewust te maken en deze verhalen naar een breder publiek te brengen, kan druk gezet worden op de Egyptische autoriteiten.

© 2013 — C.H.I.P.S. StampMedia — Fleur Van den Sande