Kan de Navo de oorlog tegen de Taliban winnen? - Analyse
Dad Noorani en Peter Dhondt
21 augustus 2006
Vrede door ontwikkeling, dat is het plan van de Navo voor het zuiden van Afghanistan. Maar de internationale troepenmacht in Afghanistan (ISAF) ligt zo zwaar onder vuur dat ze weinig kans heeft de alternatieve aanpak in de praktijk te brengen. Het begin van de nieuwe missie van de ISAF valt samen met de bloedigste opstoot van geweld sinds de val van de Taliban in 2001.
Zondag werd in de Zuid-Afghaanse provincie Helmand een Britse soldaat doodgeschoten in een vuurgevecht met Talibanstrijders. Bij andere confrontaties in Helmand zouden de voorbije dagen zeventig rebellen zijn doodgeschoten. Maar ook de internationale troepenmacht lijdt aanzienlijke verliezen. In juni en juli verloren negen Britse en twee Canadese soldaten het leven in Helmand. Britse en Canadese soldaten maken het gros uit van de 8.000 soldaten die de ISAF nu in het zes zuidelijke provincies in Afghanistan heeft.
De Navo nam het commando in het woelige zuiden van Afghanistan eind juli over van de VS. De Navo wil er de veiligheid handhaven, de regering in Kaboel helpen haar gezag te doen gelden en vooral ook de heropbouw van het land vooruit helpen. Indirect zou daardoor de steun voor de rebellen verminderen. Dat klinkt heel anders dan de opdracht van de Amerikaanse bevelvoerders die tot hiertoe deden wat ze wilden in het zuiden. Zij moesten in de eerste plaats de verzetshaarden in de regio uitschakelen. Het zuiden van Afghanistan is de belangrijkste machtsbasis van de Taliban, de islamistische strijders die het grootste deel van Afghanistan controleerden tot ze in 2001 door een militair offensief van de VS werden verdreven.
Anders dan de Amerikanen zal de Navo over al zijn activiteiten overleg plegen met de Afghaanse regering en met de internationale gemeenschap. Het bondgenootschap wil zijn strategie ook om de twee maanden evalueren. Op die vlakken gingen de Amerikaanse troepen in de fout, en de alternatieve ideeën van de Navo vallen waarschijnlijk in goede aarde bij de regering in Kaboel en bij de Afghaanse bevolking.
Maar intussen zag de Britse bevelvoerder van de eenheden in het zuiden, luitenant-generaal David Richards, zich al gedwongen te verklaren dat hij indien nodig “meedogenloos” zal optreden tegen Talibanstrijders. De bestrijding van opstandelingen is officieel nog altijd geen hoofdtaak van de ISAF-troepen, maar het geweld in de regio lijkt de goede voornemens van het bondgenootschap wel naar de achtergrond te verdringen.
Veel Afghanen vragen zich af of de Navo-eenheden er ooit in zullen slagen de oorlog tegen de opstandelingen te winnen. Experts zijn het erover eens dat het niet volstaat om de Taliban te achtervolgen in alle dorpen waar ze de kop opsteken. Volgens hen is het ook nodig om de drugsmaffia en buurland Pakistan aan te pakken. Op die manier zou een belangrijke financieringsbron van de opstandelingen kunnen worden drooggelegd, en zouden de rebellen Pakistan niet langer kunnen gebruiken als een veilige uitvalbasis.
Critici van president Hamid Karzai geloven dat ook de corruptie in de Afghaanse regering eraan bijdraagt dat de problemen in het zuiden van het land kunnen voortwoekeren. Ze verwijten de regering en de buitenlandse troepen in het land verder dat die de moeilijke zuidelijke provincies nog altijd te weinig aandacht schenken. De Provinciale Heropbouwteams zijn vooral actief in het veiligere noorden en westen van het land. Van een systematische aanwezigheid van Afghaanse of buitenlandse troepen in de meeste delen van Zuid-Afghanistan is ook nog geen sprake.