‘Kenia steekt de kop in het zand voor aids’

Volgens recente cijfers van Unicef is Kenia één van de zes landen die samen goed zijn voor bijna de helft van alle jongeren (tussen 15 en 19 jaar) met hiv ter wereld. Op India na, liggen de landen allemaal in Afrika: Tanzania, Zuid-Afrika, Nigeria en Mozambique.

Julius Mwangi, een activist in Nairobi, verklaart dat landen als Kenia liever hun kop in het zand steken. ‘Uit de officiële statistieken blijkt dat de gemiddelde leeftijd voor het eerste seksuele contact bij Keniaanse jongeren van 14 naar 16 jaar is gegaan, maar dat heeft weinig effect gehad op het aantal besmettingen.’

Seksuele immoraliteit

Amper een kwart van de Keniaanse tieners tussen 15 en 19 jaar zou weten of ze al dan niet besmet zijn met het virus. Mwangi vindt dat zijn land te weinig concrete maatregelen treft om het probleem bij jongeren aan te pakken.

Hij verwijst naar een wetsvoorstel van 2014 dat min-achttienjarigen veel gemakkelijker toegang zou geven tot condooms en andere manieren van gezinsplanning. Het plan werd in zijn oorspronkelijke vorm afgeschoten. Volgens senator Judith Sijeny, één van de voorstanders, omdat het seksuele immoraliteit bij jongeren zou aanmoedigen.

Cijfers van de regering tonen aan dat een op de vijf jongeren tussen 15 en 24 jaar al seks heeft gehad voor de leeftijd van 16. Een herziene versie van het voorstel bepaalt dat condooms en anticonceptiepillen niet aan min-achttienjarigen mogen worden gegeven.

Goed vooruitzicht

Er zijn ook landen als Zimbabwe die de koe bij de horens willen vatten. De Zimbabwaanse regering lanceerde samen met het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (Unfpa) een condoomcampagne om ongewenste zwangerschappen en geslachtsziekten te vermijden.

Voor sommige Zimbabwaanse tieners komt de campagne echter te laat. De zestienjarige Yeukai Mhofu bijvoorbeeld, raakte met hiv besmet toen ze door haar stiefvader werd verkracht. Ze vreest nu dat ze het virus ook aan haar vriend heeft doorgegeven. ‘Ik ben bezweken onder de druk om onbeschermde seks met hem te hebben, terwijl ik wist dat ik hiv-positief was. Ik dacht dat hij me zou haten als ik hem zou afwijzen’, vertelt Mhofu.

Maar voor veel anderen, zoals de vijftienjarige Loveness Chiroto, is de condoomcampagne een goed vooruitzicht voor jongeren om de aidsepidemie te overleven. ‘Nu de regering en het Unfpa aanraden om condooms te gebruiken, ben ik blij dat we een alternatief krijgen om met dit probleem om te gaan.’

Niet alle volwassenen zijn even opgetogen over het initiatief. ‘We leren onze kinderen over de gevaren van premature seksuele contacten. Condooms zullen hen niet helpen, want zelfs volwassenen met kapotjes in hun zakken lopen hiv op’, zegt Mavis Mbiza, een Zimbabwaanse moeder van twee tienerdochters.

Botswana

Ook andere Afrikaanse landen nemen maatregelen. In 2007 werd in Zuid-Afrika een nieuwe wet van kracht die kinderen vanaf twaalf jaar het recht geeft op seksuele gezondheid, inclusief toegang tot condooms. Vierendertig procent van de nieuwe hiv-infecties in het land komt voor bij jongeren tussen 15 en 24 jaar.

In 2014 lanceerde ook Botswana samen het Unfpa een condoomcampagne. Volgens het Bevolkingsfonds kampten de Botswaanse jongeren op dat moment met tal van uitdagingen waaronder erg risicovol seksueel gedrag met een hoog aantal ongewenste tienerzwangerschappen en hiv-infecties tot gevolg.

Nu condooms wijdverspreid zijn onder de Botswaanse jeugd, is het aantal hiv-besmettingen in de groep van 15 tot 24 jaar met een kwart gedaald, aldus het UNFPA.

De regering in Malawi kwam in 2013 met haar eerste nationale aidspreventiecampagne op de proppen, waarbij ook hier het gebruik van condooms bij jongeren werd gepromoot.