Kiev opnieuw in vuur en vlam
Robert Oosterbroek en Bart Thiesen
25 januari 2014
Na enkele rustige dagen is het sinds vrijdagavond 24 januari opnieuw tot ongeregeldheden gekomen in de Oekraïense hoofdstad Kiev. “Als ik naar de gevangenis moet, of dood ga, dan is dat zo, ik doe wat ik kan” zegt demonstrant Paul die met een pikhouweel straatstenen verzamelt. Aan de frontlinie nabij het stadion van voetbalclub Dynamo Kiev, werd de oproerpolitie met molotovcocktails, stenen en zwaar vuurwerk bestookt. Een linie van brandende autobranden kleurde de lucht boven Kiev zwart. Robert Oosterbroek en Bart Thiesen zijn voor MO* in Kiev.
Al twee maanden lang wordt er gedemonstreerd in Kiev. Pro-Europese demonstranten houden al die tijd het Onafhankelijkheidsplein in het centrum van de stad bezet. Ze protesteren tegen president Janoekovytsj die in hun ogen een te pro-Russische koers vaart met het land. De protesten begonnen toen de president weigerde een verdrag tot meer samenwerking met de Europese Unie te ondertekenen.
Metershoge barricades
De bevolking van Oekraïne lijkt uit twee kampen te bestaan, pro-Europa of pro-Rusland. De regering lijkt zich nu te willen richten op Rusland. De demonstranten zijn hier fel tegen, een demonstratie op het Onafhankelijkheidsplein mondde uit in de bezetting van dit plein. Ondertussen zijn er metershoge barricades gebouwd om een ontruiming te voorkomen. Een kleine vrijstaat is ontstaan in dit land tussen de barricades.
Terwijl op het Onafhankelijkheidsplein een zekere mate van rust heerst hebben de meest radicale activisten zich verzameld nabij het voetbalstadion van Dynamo Kiev. Mannen gehuld in legeroutfit vullen flessen met brandbare vloeistof. Ze zien er gevaarlijk uit met integraalhelmen, stokken en legerkledij. Vooral jonge mannen lopen rond in een gebied dat doet denken aan een decor uit een oorlogsfilm.
Ook enkele oudere stelletjes van een jaar of vijftig lopen met knuppels. Alles is zwart van het roet van brandende autobanden. Metershoge barricades scheiden de demonstranten van de oproerpolitie die ook in grote getale aanwezig is.
Molotovcocktails
Achter de voorste linie loopt Alexander, in het dagelijks leven computerprogrammeur. Hij deelt snoep uit aan voorbijgangers. “We schijven hier geschiedenis! Ik kom dagelijks na mijn werk hiernaartoe om te ondersteunen. Omdat ik fysiek wat problemen heb kan ik niet meevechten. Maar als het moet zal ik het toch doen.”
Wanneer de duisternis valt wordt het vuur aangewakkerd. Meer autobanden worden in brand gestoken, brandende linies die een dik pak zwarte rook verspreiden, vormen de bufferzone tussen politie en demonstranten. Het geluid van loeiende ambulances komt amper uit boven het geluid van de demonstranten die constant met stokken op lege olievaten en uitgebrande politiebusjes blijven slaan.
Dan vliegen de eerste molotovcocktails door de lucht, vuurwerkbommen volgen. De brandende barricades worden nog hoger opgestookt. Een georganiseerde machine lijkt tot leven te komen, autobanden worden over de barricades aangevoerd terwijl de echte lefgozers met een zelfgemaakt schild de banden naar de linie brengen. Mannen met schilden en knuppels verdedigen de activisten die met molotovcocktails, stenen en vuurwerkbommen de politie bekogelen. Metershoge katapulten worden in stelling gebracht om grote brokstukken richting de oproerpolitie te schieten.
De politie reageert met het gebruik van traangas en waterkannonen, wat bij een temperatuur van min 19 graden Celsius niet ongevaarlijk is. Tot in de ochtend hield de tweestrijd stand. De demonstranten en politie blijven lijnrecht tegenover elkaar staan. Voor vandaag en morgen zijn weer grote demonstraties aangekondigd.
Special bullets
Op 16 januari jongstleden nam Janoekovytsj een wet aan die door de demonstranten “ondemocratisch” wordt genoemd. De wet werd in recordtempo aangenomen. De president wilde met deze wet de al twee maanden durende protestacties een halt toe roepen. “Vele vrijheden die je in een democratie mag verwachten werden verboden, het recht op demonstreren werd zo klein mogelijk gemaakt”, laat demonstrant Alex weten.
De VS en de EU hebben aangedrongen bij de Oekraïense overheid om de-escalerend te werk te gaan en het recht op vrije meningsuiting te respecteren.
Na het aannemen van de wet braken er grote rellen uit in Kiev. Demonstranten eisten het vertrek van de president. Meerdere dagen van ongeregeldheden met enkele doden waren het gevolg. Het resultaat hiervan is in de stad te zien. “Special bullets”, een man wijst op een inslag in de pui van een café gelegen aan het plein waar de afgelopen dagen hevig gevochten is tussen demonstranten en de oproerpolitie.
Op een tafel worden munitievondsten getoond die door de politie gebruikt zouden zijn. Niet alleen in Kiev is het onrustig. Ook in andere delen van het land zijn overheidsgebouwen bezet. De opstand breidt zich uit.
Gisteren liet president Janoekovytsj na gesprekken met de oppositie weten op enkele terreinen tegemoet te komen aan de demonstranten. Zo zouden alle personen die in de cel zitten, na gearresteerd te zijn bij protestacties, amnestie krijgen. Ook zou de pers meer vrijheden krijgen en zou het kabinet aangepast worden. Voor de vele demonstranten is dit niet voldoende. Zij willen dat de president en het kabinet aftreden.