Kiezen tussen malaria of honger
Jeff S. Kapembwa
01 januari 1970
De Zambiaanse regering en internationale donoren pompen miljoenen in de strijd tegen malaria in Zambia, maar hun geheime wapen laat het op veel plaatsen afweten. De mensen in de buurt van meren en rivieren gebruiken de op grote schaal verspreide muskietennetten om te vissen in plaats van ze boven hun bed te spannen. Daardoor blijft de plaag er onverminderd voortwoeden.
In Zambia, een land met ongeveer evenveel inwoners als België, sterven elk jaar zowat 50.000 mensen aan malaria. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie kan de ziekte tegen 2010 onder controle zijn als er kordaat wordt opgetreden. De internationale gemeenschap heeft daar wel oren naar. De Britse ontwikkelingssamenwerking investeert 1,3 miljoen euro in een Zambiaans malariabestrijdingsprogramma dat van 2003 tot 2006 loopt, terwijl het Wereldwijd Fonds voor de Strijd Tegen Aids, Malaria en Tuberculose 14 miljoen heeft uitgetrokken voor een tweejarig antimalariaprogramma. Ook plaatselijke organisaties, de Japanse ontwikkelingssamenwerking, de Wereldgezondheidsorganisatie en het VN-Kinderfonds Unicef zijn van de partij.
Om de ziekte in te dammen, moedigt de regering het gebruik van met insecticide behandelde muskietennetten aan. De muggen die de ziekte overdragen, vinden daarin hun einde. De netten worden tegen een spotprijsje verkocht. Maar rond het Bangweulu- en het Mwerumeer, in de stad Mpulungu aan de grens met Tanzania en langs de Zambezi en de Kafue, twee rivieren in het zuiden van het land, werkt die aanpak dus niet. “Ik heb acht kinderen,” zegt Joseph Sichone, een visser in Mpulungu. “Dit is een arme streek. We moeten vissen om de eindjes aan elkaar te knopen.”
Edward Tafuna, een traditionele chef in het noorden van het land, vindt dat de regering de schuld voor het foutlopen van het antimalariaprogramma bij zichzelf moet zoeken. “Mijn onderdanen krijgen te horen dat ze de netten niet mogen gebruiken om te vissen, maar hoe moeten ze dan overleven? De regering moet banen scheppen of mensen kansen geven via leningen.”
De regering en de buitenlandse experts zetten nu in op voorlichting om de vissers de netten te doen gebruiken waarvoor ze bedoeld zijn. De Zambianen krijgen ook te horen dat het belangrijk is om meteen na het opduiken van malariasymptomen een behandeling te starten. Op die manier kan een fatale afloop vermeden worden. Malaria doodt veel kinderen – 40 procent van de sterfgevallen bij kinderen onder vijf is in Zambia aan de ziekte toe te schrijven.
Malaria is een probleem in grote delen van Zuidelijk Afrika. Bijna 30 miljoen mensen lopen er een groot risico de ziekte op te doen. Malaria maakt in de regio 200.000 slachtoffers per jaar, terwijl miljoenen mensen er zwaar ziek door worden. (PD/MM)