Kimberley-proces schrapt Congo-Brazzaville van schone diamantenlijst
Mark Bourrie
13 juli 2004
De Republiek Congo is vrijdag geschrapt van de lijst van landen die de internationale afspraken over de handel in diamanten respecteren. Het secretariaat van het Kimberley-proces, een initiatief om de handel in bloeddiamanten stil te leggen, stelt dat Congo-Brazzaville op grote schaal gebruikt wordt als een doorvoerhaven voor de smokkel van illegale diamanten uit andere landen.
Volgens het laatste jaarrapport dat de regering in Brazzaville overmaakte aan het secretariaat van het Kimberley-proces in Ottowa, exporteert Congo ongeveer vijf miljoen karaat per jaar. Het voorbije jaar zouden al die diamanten in eigen land zijn gedolven. Maar een onderzoeksteam van het Kimberley-proces dat begin juni vijf dagen door Congo reisde, kon geen diamantmijnen vinden waar gewerkt werd.
Volgens Dorothée Gizenga Ngolo van de ngo Partnership Africa Canada (PAC), één van de experts die in juni mee op onderzoek ging, zijn de diamanten die Congo exporteert ook niet voorzien van het vereiste certificaat dat hun herkomst duidelijk maakt en garandeert dat het niet om conflict- of bloeddiamanten gaat.
Het secretariaat van het Kimberley Process werd getipt door ngo’s en door de overheid van buurland Congo-Kinshasa (DRC). Die bronnen stellen dat de illegale edelstenen uit de DRC, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Gabon en Kameroen komen. De ‘Congolese’ diamanten zouden tegen dumpingprijzen verkocht worden in Zwitserland en in de Verenigde Arabische Emiraten, en niet op de beter gecontroleerde markten in Antwerpen en Tel Aviv.
Ngolo gelooft dat de Congolese exporteurs het veel moeilijker zullen krijgen nog een goede prijs te bedingen voor hun steentjes nu Congo uit het Kimberley-proces is gezet. Dat zou het belang van Congo als draaischijf voor de diamantsmokkel moeten doen afnemen.
De regering in Brazzaville noemt de beslissing van het Kimberley-proces “arbitrair”. Louis-Marie Djama, de woordvoerder van het Congolese ministerie van Mijnbouw, verspreidde een verklaring waarin de DRC ervan beschuldigd wordt achter de actie tegen zijn land te zitten.
Het Kimberley-proces is opgezet om diamanten van de markt te houden die gebruikt worden voor de financiering van gewapende opstanden. Dergelijke conflicten maakten in de jaren 90 honderdduizenden slachtoffers in Sierra Leone, Liberia, Angola en de Democratische Republiek Congo. 48 landen die samen goed zijn voor 98 procent van de diamantmarkt, tekenden in 2002 een internationaal verdrag waardoor alle verhandelde diamanten voortaan vergezeld moeten worden door een oorsprongscertificaat.
Volgens geologen zitten er wel degelijk diamanten in de Congolose ondergrond. Ngolo weet dat de regering in Brazzaville een overeenkomst heeft met een Israëlische firma om met de exploitatie van die voorraden te beginnen, maar dat werk zou nog niet zijn aangevat. (PD)