Honderdduizenden migrantenkinderen illegaal aan het werk in de VS

Een Mexicaanse arbeider bestuurt een heftruck tijdens de oogst op een boerderij in Lake Wales, Florida.

© Reuters / Marco Bello

Kinderen die tot tien uur lang aan de lopende band, op het veld werken of gevaarlijke machines besturen, met soms dodelijke ongelukken tot gevolg. Het zijn taferelen die meestal doen denken aan sweatshops in Zuidoost-Azië of aan de industriële revolutie. Toch spelen ze zich ook vandaag nog af in de Verenigde Staten.

Onderzoek van het Amerikaanse dagblad The New York Times wees recent uit dat honderdduizenden kinderen illegaal werk verrichten over heel het land. Het gaat daarbij om kwetsbare migrantenkinderen afkomstig uit Centraal-Amerika. Ze zijn vaak niet ouder dan 12 jaar en werken voor grote Amerikaanse merken in slachthuizen, autofabrieken zoals General Motors en Ford of warenhuisketens als Walmart en Target.

Daarmee dragen de VS bij aan de eerste wereldwijde stijging van kinderarbeid in meer dan twintig jaar tijd. Volgens het vierjaarlijkse rapport Child Labor: Global Estimates van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en Unicef waren er in 2020 wereldwijd 160 miljoen minderjarigen die arbeid verrichtten. Dat zijn er 9,4 miljoen meer dan in 2016, goed voor net geen 10% van álle minderjarigen.

Om de cijfers in perspectief te zetten: in de VS doet minder dan 1% van de minderjarigen aan kinderarbeid. Maar het gaat in absolute aantallen wel om honderdduizenden kindarbeiders.

Gemigreerd uit Centraal-Amerika

Onderzoeksjournaliste Hannah Dreier spitte het probleem een jaar lang uit. In The Daily, een podcast van The New York Times, ging ze verder in op de oorzaken voor deze wantoestanden. Daarbij wijst ze in de eerste plaats naar de enorme toename van het aantal kinderen dat de grens wil oversteken vanuit Mexico. ‘Dat aantal is sinds de covidpandemie gigantisch gestegen. De pandemie heeft Centraal-Amerikaanse economieën zwaar getroffen.’

Veel van de migranten komen uit arme landen als Guatemala, Honduras en El Salvador, geeft Dreier aan. Daar hebben mensen uit afgelegen dorpen de grootste moeite om rond te komen. Sommige gezinnen sturen daarom hun kinderen naar de VS, in de hoop dat ze het daar beter zullen hebben en dat ze vandaar wat geld kunnen terugsturen. De kinderen worden vaak alleen op pad gestuurd, omdat de VS geen onbegeleide minderjarigen weigeren.

‘Daardoor staken in 2021 alleen al meer dan 150.000 minderjarigen de grens over. Dat is drie keer meer dan vijf jaar geleden’, zegt Dreier.

Veel migrantenkinderen werden opgevangen door vreemden die niet noodzakelijk de beste bedoelingen met hen hadden.

Uitbuiting van kinderen

De Amerikaanse overheid was er niet op voorbereid om die toename te verwerken. In Amerikaanse media verschenen beelden van migrantenkinderen die moesten overnachten in detentiecentra onder thermische dekens.

Deze situatie bezorgde Joe Biden al in zijn eerste jaar als president grote kopzorgen. ‘De overheid stond onder grote druk om die kinderen zo snel mogelijk weg te krijgen uit detentiecentra die niet gemaakt waren om kinderen op te vangen’, zegt Dreier.

Die druk leidde volgens de journaliste tot de tweede hoofdoorzaak van de kinderarbeidscrisis: ‘Om de kinderen sneller te kunnen doorsturen werden veel stappen in het controleren van mogelijke sponsors overgeslagen.’ Een minderjarige die in de VS verblijft, heeft namelijk een sponsor nodig, iemand die bereid is het kind op te vangen. Dat is meestal een familielid.

Om het proces te versnellen, werd er minder onderzoek gevoerd naar de achtergrond van de sponsors. In de podcast is in een opname te horen hoe minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Xavier Becerra zijn personeel letterlijk aanspoort om hun werk aan te pakken als stonden ze aan de lopende band in de fabriek van Henry Ford. Zo kwamen veel kinderen terecht bij een sponsor die ze totaal niet kenden en die niet noodzakelijk de beste bedoelingen met hen had.

Normaal gesproken moet het ministerie van Volksgezondheid en Sociale Zaken (HHS), verantwoordelijk voor de opvang van deze kinderen, opvolgen of ze wel goed behandeld worden door hun sponsors. Maar dat gebeurt veel te weinig. Volgens Dreier verliest de HHS met ongeveer een derde van de kinderen meteen al het contact.

De grote druk waaronder deze kinderen en jongeren staan, dwingt hen om gevaarlijke, slecht betaalde banen aan te nemen.

Deze kinderen komen vaak in een zeer precaire situatie terecht. Ze moeten zo snel mogelijk geld zien te verdienen, om te kunnen overleven en om naar hun familie te kunnen sturen. In het slechtste geval worden ze ook uitgebuit door hun sponsors, die hoge geldbedragen van hen eisen.

De grote druk waaronder deze kinderen en jongeren staan, dwingt hen om gevaarlijke, slecht betaalde banen aan te nemen die niemand anders wil doen. Zo vullen ze gaten in de arbeidsmarkt en komen ze terecht in de productieketen van grote, bekende bedrijven.

Dit kleine meisje stond in 1909 aan de weefgetouwen in de Globe Cotton Mill in Georgia. Maar ook vandaag blijft kinderarbeid een probleem in de VS. Er zijn op dit moment meer dan honderdduizend minderjarigen illegaal aan het werk over heel het land.

Lewis Hine / Library of Congress, hdl.loc.gov/loc.pnp/nclc.01641

Waarom de overheid te weinig doet

De problemen zijn bekend, maar er wordt weinig tegen opgetreden. In 2022 stelde het Amerikaanse ministerie van Arbeid wel 37% meer schendingen van de kinderarbeidsregels vast dan het jaar voordien. Het ging dat jaar om 3876 vaststellingen van schendingen (in 2021 waren dat nog 2819 vaststellingen). Hier waren 835 verschillende bedrijven bij betrokken.

Hoe kan het dat er zo weinig wordt opgetreden tegen kinderarbeid in de VS? ‘Het ministerie van Arbeid, dat de wetgeving rond kinderarbeid zou moeten handhaven, is onderbemand en wordt overspoeld door allerlei andere inbreuken op de arbeidswetgeving. En zelfs wanneer ze een zaak van kinderarbeid aanpakken, bedraagt de maximale boete die ze kunnen uitdelen 15.000 dollar, een peulenschil voor zulke grote bedrijven,’ beantwoordt Dreier die vraag in de podcast.

Politici struikelen over elkaar om hun afgrijzen over de situatie uit te roepen. Zowel vanuit Democratische als Republikeinse hoek is er scherpe kritiek op de ministeries van Volksgezondheid en van Arbeid.

De ministeries van Volksgezondheid en van Arbeid reageerden in een verklaring op 27 februari. Daarin kondigden ze aan dat er verschillende onderzoeken naar kinderarbeid zullen worden ingesteld. Ze vroegen ook aan het Congres om zwaardere straffen op te leggen voor inbreuken op de kinderarbeidswetgeving.

‘Al te vaak knepen bedrijven een oogje dicht of gaven ze de schuld aan hun producenten of wervingsbureaus, maar iedereen draagt verantwoordelijkheid’, stelde de Democraat Marty Walsh in diezelfde verklaring. Op dat moment was hij nog minister van Arbeid, maar twee weken later verliet hij die post voor een andere topjob, als hoofd van de nationale hockeyvereniging (NHL). Hij werd opgevolgd door plaatsvervanger en partijgenote Julie Su, die zich tot nu toe nog niet heeft uitgesproken over de problematiek.

Het ministerie van Volksgezondheid en Sociale Zaken beloofde ook om sponsors opnieuw strenger te controleren, om te voorkomen dat kwetsbare migrantenkinderen in verkeerde handen vallen. Daarnaast zal er een interministeriële werkgroep opgericht worden die de samenwerking tussen de verschillende ministeries moet bevorderen.

Méér maatregelen nodig

Het zijn allemaal zeer welkome maatregelen, vindt Reid Maki, directeur beleidsbeïnvloeding en coördinator van de Child Labor Coalition. Toch ligt er nog veel werk op de plank om tot een langetermijnoplossing te kunnen komen.

Om te beginnen, zo laat hij MO* per mail weten, ‘moeten er meer middelen worden vrijgemaakt voor de opvolging van kinderarbeid’. Daarom heeft de Child Labor Coalition het Amerikaanse parlement gevraagd om 200 extra arbeidsinspecteurs aan te werven het komende jaar.

‘Het spreekt voor zich dat het arbeidstekort niet opgelost mag worden door kwetsbare tieners tewerk te stellen.’

Maki stipt ook specifiek de te zwakke wetgeving over kinderarbeid in de landbouw aan. ‘Zolang een twaalfjarige geen school mist, mag hij in de VS onbeperkt op het veld werken. Daardoor zien we grote aantallen migrantenkinderen fruit en groente plukken voor een erbarmelijk loon.’ Deze wetgeving is dringend aan vernieuwing toe, zegt Maki, want ze is al ‘meer dan veertig jaar onveranderd gebleven’.

Verreweg de meeste kinderarbeid gebeurt in de landbouw, zowel in de VS als wereldwijd. Volgens cijfers van de IAO is de landbouwsector goed voor 70% van de kinderen in kinderarbeid. Volgens een onderzoek uit 2018 van de Association for Farmworker and Opportunity Programs zouden er in de VS tussen de 400.000 en 500.000 jongeren tussen de 12 en 17 jaar oud aan de slag zijn in de landbouw.

Arbeidstekort

Het onderzoek van The New York Times bracht veel verontwaardiging teweeg, maar deed ook (voornamelijk Republikeinse) stemmen opgaan om de wetgeving op kinderarbeid net te versoepelen. Tot grote teleurstelling van Maki en andere verdedigers van kinderrechten keurde de staat Arkansas op 7 maart een wet goed die het makkelijker maakt om kinderen onder de 16 jaar aan te nemen voor een job. Ook in de staten Iowa en Minnesota dienden Republikeinse wetgevers voorstellen in om de wetgeving terug te schroeven.

Dat er opnieuw onderhandeld wordt over rechten die al meer dan honderd jaar geleden verworven werden, vindt Maki absurd. ‘Werkgevers roepen het arbeidstekort in als excuus, maar het spreekt voor zich dat dat niet mag worden opgelost door kwetsbare tieners te werk te stellen.’

De oplossing ligt volgens Maki wél in een hervorming van het migratiebeleid. Die moet ervoor zorgen ‘dat er genoeg volwassen arbeiders in de VS zijn om de onaantrekkelijke banen in te vullen. En om die banen aantrekkelijker te maken, moeten ze ook veiliger worden gemaakt en moeten er hogere lonen worden betaald.’ Zodat het werk dat de kindarbeiders op dit moment doen, stelt Maki fijntjes, door hun ouders gedaan zou kunnen worden.