Kweekzalm vreet massa's vette vis, en die eten we beter zelf op

Een school ansjovies. Kweekzalm wordt gevoederd met voer dat vaak is gemaakt van kleinere soorten zoals ansjovis en haring. Maar de essentiële voedingsstoffen zoals calcium, B12 en omega-3 die deze vissen bevatten, zijn grotendeels verloren gegaan als we uiteindelijk genieten van een zalmfilet.

© Cliff / Wikimedia (CC BY 2.0)

Voedzame stoffen in kleine visjes zoal ansjovis of sardines gaan grotendeels verloren als ze eindigen als voer voor kweekzalm. ‘Het is veel slimmer en duurzamer om deze vissoorten rechtsreeks te eten’, zeggen wetenschappers in het vakblad Nature.

Vette vis is een belangrijk onderdeel van een gezond dieet. Daarom worden we aangemoedigd om één keer per week vette vis zoals makreel, ansjovis of haring op het menu te zetten. Ook zalm bevat veel gezonde vetten en is door z’n mooie kleur en zachte textuur een populaire smaakmaker onder de vette vissoorten. Maar daar knelt het schoentje, want om aan de wereldwijde vraag naar zalm te voldoen, wordt de vis massaal gekweekt.

Die kweekzalm wordt gevoederd met voer dat vaak is gemaakt van kleinere soorten zoals ansjovis en haring. Maar de essentiële voedingsstoffen zoals calcium, B12 en omega-3 die deze vissen bevatten, zijn grotendeels verloren gegaan als we uiteindelijk genieten van een zalmfilet.

Wetenschappers ontdekten immers dat de productie van gekweekte zalm tot een algeheel verlies aan essentiële voedingsstoffen leidt. ‘Het direct eten van de wilde soorten die gebruikt worden om zalm mee te voederen is een veel slimmere keuze’, zeggen ze.

Essentiële stoffen gaan verloren

Uit het onderzoek werd duidelijk dat er een afname is van zes van de negen voedingsstoffen: calcium, jodium, ijzer, omega-3, vitamine B12 en vitamine A.

‘Als soorten als sardines, makreel en ansjovis naar diervoeder gaan wordt tot 80 % van belangrijke voedingsstoffen zoals calcium en jodium verspild’

De hoeveelheid calcium in voedervis was maar liefst vijf keer hoger dan in zalmfilet, jodium was vier keer hoger en ijzer, omega-3, vitamine B12 en vitamine A waren meer dan 1,5 keer hoger.

Wilde voedersoorten en zalm hadden vergelijkbare hoeveelheden vitamine D; zink en selenium bleken wel hoger te zijn in zalm dan in wilde voedersoorten. Volgens het team is dat te danken aan andere ingrediënten in zalmvoer, evenals een teken van vooruitgang in de kweekzalmsector.

Beter sardines dan zalm

‘Mensen eten graag zalm en ondersteunen ook wel de duurzame groei in de sector, maar voor hun gezondheid zouden ze alvast beter overwegen om wilde vissoorten te eten, zoals sardines, makreel en ansjovis’, zegt hoofdauteur David Willer, Zoöloog aan de Universiteit van Cambridge. ‘Zo krijgen ze de essentiële voedingsstoffen rechtstreeks op hun bord.’

Bovendien is het ook veel beter voor de planeet, redeneren de onderzoekers. ‘Het direct consumeren van een derde van de vis die vandaag eindigt als voer voor kweekvis, zou de meest efficiënte manier zijn om onze voedingsstoffen uit de zee te maximaliseren.’

‘Zeevisserij is een belangrijk onderdeel van lokale en globale voedselsystemen, maar grote vangsten worden afgeleid naar diervoeder. Door prioriteit te geven aan voedzame vis en schaal- en schelpdierproducten voor mensen winnen zowel onze diëten als de duurzaamheid van de oceanen’, zegt James Robinson van de Universiteit van Lancaster.

De wereld voeden

Volgens de onderzoekers zou deze aanpak ook helpen om het wereldwijde tekort aan voedingsstoffen aan te pakken. De wereld duurzaam voeden vergt immers een optimalisering van de beschikbare nutriënten. ‘Als soorten als sardines, makreel en ansjovis niet rechtstreeks worden geconsumeerd maar naar diervoeder gaan wordt op die manier tot 80 % van belangrijke voedingsstoffen zoals calcium en jodium verspild’, zeggen ze.

Volgens de onderzoekers is gekweekte zalm een uitstekende voedingsbron, maar is een strategischer gebruik van voederingrediënten, bijvoorbeeld uit bijproducten van de visserij, meer aangewezen. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Food.