Landbouw wordt gokspel

Volgens voorspellingen van het ministerie van Landbouw kan de temperatuur in Tanzania met 2 tot 4 graden Celsius stijgen tegen 2100. De oogst van maïs, een plant die veel water nodig heeft, zal daardoor met een derde dalen. In de droogste delen van het land verwacht het ministerie zelfs een daling tot 84 procent.
Die voorspellingen komen nu al uit. Boeren in de provincie Iringa hebben het over opbrengsten van drie tot vijf zakken maïs per are in 2009, een enorme daling ten opzichte van de vijftien tot achttien zakken die ze enkele jaren geleden nog binnenhaalden.
De boeren spreken van duidelijk veranderende weerpatronen. “Maïs doet het niet goed meer”, zegt Mama Mrema, een boer in Arusha. “Om te overleven moet ik nu overschakelen op andere gewassen, zoals cassave en zoete aardappelen, die minder water nodig hebben.”
In Mwitikilwa, even verderop, hebben de dorpelingen het over drastische veranderingen in het weer de voorbije dertig jaar. “Het laatste decennium was erg slecht wat de opbrengst betreft”, zegt Maimuna Hamadi. “De droogtes houden langer aan en zijn strenger, terwijl de neerslag onregelmatig is.”
De korte vlagen neerslag tussen april en juli zijn schaars geworden, terwijl de temperatuur abnormaal gestegen is. “We zijn niet langer zeker wanneer we het land moeten klaarmaken voor het planten, of wanneer we moeten planten”, zegt boerin Mwanaisha Mwampamba. “Het is gokken geworden. Het weer is niet meer zo voorspelbaar als tien of vijftien jaar geleden. Soms is er niet genoeg regen, op andere momenten is er te veel. Ze overspoelen dan de gewassen en vernielen ze. Als dit aanhoudt, dan zullen de meesten van ons met kleine boerderijtjes nog dieper in de armoede zakken.”

Economie

De gevolgen bedreigen niet alleen de arme boeren, maar de hele Tanzaniaanse economie. De landbouw is er immers goed voor 60 procent van het bruto binnenlands product, en zorgt voor meer dan 80 procent van de tewerkstelling.
Uit een rapport in 2009 bleek al hoe kwetsbaar Tanzania is voor de klimaatverandering. Het rapport van het Internationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling (IIED) gaf het land twee decennia om de landbouw aan te passen. Doet het dat niet op tijd, dan kan het bbp krimpen met 5 tot 65 procent in de komende 75 jaar.
Klimaatdeskundigen zijn het erover eens dat Tanzania vooral kan inspelen op de dreiging door te werken aan de manier waarop aan landbouw wordt gedaan. “De enige weg vooruit is voorlichting van de boeren over betere landbouwpraktijken, omdat de meeste landbouwers nog ouderwetse methoden gebruiken en andere land proberen te bewerken waar er te weinig neerslag is”, zegt Marc Baker van Carbon Tanzania, een organisatie die boeren helpt in het dorpje Arkaria.
De Tanzaniaanse regering heeft zich gerealiseerd dat ze snel moet handelen en heeft een Nationaal Actieprogramma voor Aanpassing (NAPA) gelanceerd, dat de uitstoot van broeikasgassen wil terugdringen en kleine boeren wil helpen zich te wapenen tegen de dreiging. Het programma legt de nadruk op betere methoden zoals rotatie van gewassen en de keuze voor soorten die weinig water nodig hebben.