Maleisische website test grenzen van persvrijheid

De journalisten van Malaysiakini komen samen boven een autogarage om de redactionele plannen voor de volgende week te bespreken. In de discussie komt de Maleisische actualiteit aan bod, van de liefde voor golf van de premier tot de laatste ontwikkelingen in de moordzaak van het Mongoolse model Altantuya Shaariibuu.

De moord in 2006 op het model had alles om de media op de kop te zetten: een jong, fotogeniek slachtoffer, een gruwelijke dood en een flinke doos politieke intriges. Het feit dat bij de moord machtige figuren en twee bodyguards van voormalige Maleisische premiers betrokken waren, deed de journalisten van Malaysiakini er niet voor terugschrikken om over de zaak te schrijven.

In het land worden de traditionele media streng gecontroleerd, door de overheid maar vaak ook door de eigenaars. Malaysiakini gebruikt de relatieve vrijheid van het internet om alternatieve berichtgeving te kunnen bieden.

Krantenambities

In het dertienjarige bestaan werd het daardoor de meest populaire nieuwssite van het land. Tweemaal werd geprobeerd om een krantenlicentie te krijgen, maar tweemaal werd die afgewezen. Nu heeft een rechter beslist dat de site toch recht heeft op een licentie. De stap wordt gezien als een belangrijke overwinning voor de persvrijheid.

Rechter Abang Iskandar Abang Hashim noemde de weigering van de overheid om Malaysiakini een vergunning te geven “onterecht en irrationeel” en benadrukte het recht op vrije meningsuiting, “een fundamentele vrijheid die in de grondwet staat.”

“Voor het eerst erkennen de rechtbanken dat er een recht bestaat om te publiceren en dat het bezitten van een krantenvergunning een grondwettelijk recht is”, zegt Masjaliza Hamzah van het Centrum voor Onafhankelijke Journalistiek in Kuala Lumpur. “Er zal beroep aangetekend worden tegen dit vonnis. Maar als we dit als een oorlog zien, hebben we de eerste veldslag gewonnen.”

“De geest van het vonnis is belangrijk: dat een krant geen luxe of privilege is, maar een recht”, zegt ook Gayathry Venkiteswaran, directeur van de Zuid-Oost Aziatische Persalliantie in Bangkok.

Maleisië staat op de 144e plaats van 197 landen wat betreft persvrijheid. De overheid legt er officiële “richtlijnen” op voor de pers, niet enkel voor boeken en kranten, maar ook voor bijvoorbeeld fotografie.

Hervormingen

Premier Najib Tun Razak heeft al pogingen ondernomen om het systeem te hervormen “om Maleisië op gelijke hoogte te brengen met andere democratische systemen in de wereld onder de principes voor het volk, door het volk en van het volk.”

Wetten die preventieve arrestatie toestaan en andere beperkingen van de vrijheid van meningsuiting zijn al teruggetrokken. Maar in sommige gevallen werden ze vervangen door gelijkaardige wetgeving. Publicaties hoeven voortaan ook niet meer jaarlijks hun vergunning verlengen.

“Deze zaak zal een test worden voor premier Najib Tun Razak”, zegt Anthea Mulakala van de Asia Foundation. “De Maleisische bevolking zal met argusogen volgen of en wanneer de aanvraag van Malaysiakini goedgekeurd wordt.”