Mexico zoekt naar vermisten van drugsoorlog

Stel je voor: je kind verdwijnt en wanneer je aanklopt bij de autoriteiten of politie, sturen ze je wandelen. Op 10 mei, Moederdag in Mexico, was de maat vol voor familieleden van vermisten. Ze kwamen massaal op straat in hoofdstad Mexico D.F. De moeder van de 14-jarige  Selena Delgado was een van de velen manifestanten. Toen ze na de verdwijning van haar dochter naar de politie stapte, zeiden ze droogweg: ‘het meisje is met haar vriendje weggelopen, niets meer.’ Intussen, drie jaar verder is Selena nog altijd vermist.

Hetzelfde overkwam familieleden en ouders  van naar schatting 26.000 Mexicanen die verdwenen in de drugsoorlog. Niemand weet waar ze zijn of wat met hen gebeurde en de regering deed tot nu toe helemaal niets. ‘Tijdens de regering van Calderón was er veel minachting voor de vermisten. Vaak ging het ook om slachtoffers die overheidsinstanties maakten. Lange tijd hielden ze alles stil. Na de verschijning van een lijst van de vermisten in de Washington Post in november 2012  moest de huidige regering van Enrique Peña Nieto de lijst wel erkennen’, zegt Marco Appel, Mexicaans journalist van het weekblad Proceso.

Zelfs toen zeven vrouwen en één man beslisten om deze maand in hongerstaking te gaan, weigerde de president hen te ontmoeten. ‘De president stuurde zijn secretaris om het op te lossen, dat maakt het moeilijk om te geloven dat de zaken opgehelderd zullen worden,’ aldus Appel.

Lijst met vermisten

De onzekerheid over het aantal vermisten is een onderwerp dat Mexico al geruime tijd bezighoudt. Tijdens het mandaat  van ex-president Felipe Calderón (PAN, 2006-2012) zou het aantal vermiste personen op meer dan 26.000 geschat zijn. In februari van dit jaar meldde regeringssecretaris Lía Limón, dat het huidige cijfer dicht in de buurt ligt.

Maar de dag na de uitkomst van die lijst zei regeringssecretaris Miguel Ángel Osorio Chong dat er geen officiële data zijn en de lijst dus niet klopt. Hij meldde aan El País dat het in veel gevallen gaat over mensen die vluchtten voor familiale conflicten. Hij beloofde binnen de twee maanden een correct cijfer te geven van het aantal vermisten, met een naam, achternaam alsook de plaats en omstandigheden waarin ze verdwenen.

De verontwaardiging in de Mexicaanse samenleving is groot en dat drukt op het beleid. De regering maakt nieuwe commissies en wetten om de strijd tegen de drugsoorlog aan te gaan. Zo keurden ze de Ley de Víctimas of Slachtofferwet goed. Die verplicht instanties om onmiddellijk na de aankondiging van een vermist persoon, in actie te schieten, in plaats van de 72 uur wachttijd daarvoor. Maar volgens Marco Appel is dat slechts schijn. ‘De aanpak van de regering verandert niets. Wat verandert is de manier van communiceren. Calderón sprak veel over de drugsoorlog in zijn discours, Peña Nieto doet dat niet. Op die manier geeft hij de buitenwereld het idee dat er minder conflict is, dat klopt natuurlijk niet. Peña Nieto vecht niet tegen de kartels, maar tegen de communicatie van Calderón.’

Appel is pessimistisch over het aantal vermisten. ‘We hebben de dimensie van het conflict nog niet helemaal begrepen, de bevolking verkeert nog altijd in een staat van schok. Het geweld stopt niet. De cijfers die we nu kennen, komen van ngo’s of van de pers. We kennen de omvang van onze tragedie nog niet, het kan dat er meer slachtoffers zijn dan de lijst nu aangeeft.’

Doorgeefluik

Maandag 27 mei kondigde de regering de lancering van de Eenheid voor het Zoeken naar Vermiste Personen aan. De eenheid bestaat evenwel alleen nog maar op papier. Er zijn nog geen middelen of kantoren vrijgemaakt. Staatssecretaris Osorio Chong benadrukt dat de eenheid zal zorgen voor meer coördinatie tussen de verschillende instanties en dat de families in kwestie minder zullen lijden onder de bureaucratie. Het nieuwe organisme dient ‘het enige doorgeefluik’ te zijn om de zoekacties te coördineren.

Regeringssecretaris Miguel Ángel Osorio Chong gaf aan dat de slechte samenwerking tussen instanties nog maar eens een voorbeeld is van gebrek aan coördinatie van de vorige regering. ‘Er bestond gewoon geen databank van verdwenen personen. Veel van de gestorvenen door confrontaties tussen drugskartels gingen het gemeenschappelijk graf in zonder identificatie’, meldt hij aan El País.

‘In Mexico bestaat de gewoonte om voor alles commissies en organisaties te maken, maar die lossen helemaal niets op, ze bestaan enkel op papier. Ze zorgen alleen maar voor een goed imago.  De Eenheid voor Vermiste Personen, waarvan de creatie al in februari werd aangekondigd, heeft geen juridisch kader en geen middelen. Dat zorgt voor veel woede bij de families. Ze zijn niet tevreden met de aanpak van Peña Nieto want er veranderde niets’, zegt Marco Appel van het weekblad Proceso.