Migranten in Spanje keren banken de rug toe
Inés Benítez
29 november 2011
Spanje telt ongeveer zestig gemeenschappen, met hoofdzakelijk migranten, die zichzelf financieren. Ze zijn een alternatief voor het traditionele banksysteem, met ook positieve gevolgen op sociaal vlak. "Geld is hier een excuus om mensen samen te brengen", zegt een expert.
Elke eerste zondag van de maand zit de uit Senegal afkomstige Abdoulaye Fall samen met een groep Senegalezen in Barcelona. “Ik geef 20 euro”, zegt iemand van gemeenschap. “Ik leg 100 euro”, zegt de persoon naast hem. De penningmeester schrijft alle bedragen op en stopt het geld in een doos. De leningen die tijdens de vergadering werden goedgekeurd, zullen later uit deze doos worden betaald.
De leden van een dergelijke gemeenschap zijn bezitter van het kapitaal, kredietverstrekker, en kunnen ook zelf geld lenen. Dat gebeurt in de meeste groepen aan een interest van 1 procent. “Veel leningen zijn voor urgente en onvoorziene zaken zoals een reis, een gezondheidsprobleem of de betaling van een boete”, legt Fall uit. Ze zijn niet bedoeld om een zaak op te starten. “De recentste lening was een bedrag van 1200 euro om naar het Schapenfestival in Senegal te reizen”, verklaart hij.
Geen microkrediet
Het is een verschijnsel van alle tijden en culturen, zegt David Schurjin uit Ecuador. Hij is een expert van de Vereniging voor Zelffinancierende Gemeenschappen (ACAF) in Barcelona.
Het verschil met microkredieten is dat de fondsen van deze gemeenschappen door de leden zelf worden bijeengebracht, ze zijn niet afkomstig van een ngo of bank. Daardoor hebben de gebruikers meer macht, aldus Schurjin. Dat betekent ook meer verantwoordelijkheidszin bij leningen, “want de leden zijn vrienden, kennissen of familie.”
De meeste van deze gemeenschappen in Spanje bestaan uit migranten, mensen die gewoonlijk buiten het financiële systeem vallen. “Bij groepen van migranten heeft dit model de meeste kans op slagen, want ze zijn het gewend om te delen. Ook hebben ze een grotere nood aan een lening”, meent Schurjin.
Vertrouwen
Leden mogen leningen aangaan tot vier maal het bedrag dat ze zelf hebben bijgedragen. Hoe groter dus hun bijdrage, hoe hoger het bedrag van een potentiële lening. Bovendien moeten ze gesteund worden door twee andere leden, die borg staan voor de lening als die niet terugbetaald wordt. Op die manier leren ze het vertrouwen van de andere leden verdienen.
De lage interestbetalingen gaan in een gezamenlijk fonds, en worden doorgaans aan het eind van het jaar uitbetaald. Meestal is de return bij leningen groter dan dat ze het geld op de bank hadden gezet of onder hun matras verstopt.
De gemeenschappen bieden niet alleen een oplossing voor een kleine financiële nood, ze hebben ook een sociale impact. Volgens Schurjin werd het na enige tijd duidelijk dat het minder om leningen ging, en meer om het uitbouwen van een sociaal netwerk. “Het geld is een soort excuus om mensen samen te brengen, terwijl er tegelijk een oplossing wordt gezocht voor economische problemen.”