Migranten in spe profiteren van paspoortzwendel

Een Portugese functionaris dacht dat hij droomde toen hij aan de snelweg nabij Goa in India affiches zag met reclame voor Portugese paspoorten. Bezorgd over de toekomst? Wilt u alle opties openhouden voor uw gezin? Profiteer van de voordelen van de Portugese nationaliteit, mogelijk voor alle inwoners van Goa, stond op affiches langs de snelweg tussen de luchthaven en de stad Goa.
José Cesario, de Portugese staatssecretaris voor immigranten, zag dit tijdens een missie in Goa. Omdat Goa samen met de naburige steden Diu en Daman tot eind 1961 onder Portugees bewind stond, kregen inwoners van Goa die er voor dat jaar geboren waren het recht op de Portugese nationaliteit. Voor maffiose figuren was dit een ideale aanleiding tot zwendel in Portugese paspoorten. Sinds Portugal in 1986 lid werd van de Europese Gemeenschap, verdubbelde de vraag naar deze paspoorten.

Portugal is niet het enige Europese land dat Indiërs aantrekt. In Groot-Brittannië leven naar schatting 942.000 Indiërs, in Nederland ongeveer 200.000, in Duitsland 100.000 en in Frankrijk 55.000. Portugal telt bij benadering 65.000 mensen afkomstig uit India. Uniek is dat slechts een 5.000-tal van hen niet de Portugese nationaliteit draagt. De paspoortzwendel vanuit India heeft zodanige proporties aangenomen dat functionarissen van Groot-Brittannië hun bezorgdheid hierover geuit hebben. Maar ook de genaturaliseerde immigranten uit India zijn er niet blij mee omdat ze vrezen hierdoor met wantrouwen bekeken te worden door de autoriteiten. We dreigen allemaal over dezelfde kam geschoren te worden en in een negatief daglicht gesteld te worden, aldus Joao Fernándes, een zakenman en sleutelfiguur binnen de immigrantengemeenschap uit Diu.

De criminelen hebben een systeem ontwikkeld: burgers van Goa Diu of Daman die recht hebben op de Portugese nationaliteit vragen een paspoort aan. Dat wordt vervolgens tegen een fikse vergoeding doorverkocht aan kandidaat-emigranten. Kandidaat-emigranten dienen ongeveer 550 euro neer te tellen voor hun aanvraag. De zwendelaars strijken per doorverkocht paspoort 960 tot 1.500 euro op volgens cijfers van de in Goa geboren Portugese volksvertegenwoordiger Narana Coissoró. De paspoorten worden niet enkel aan inwoners van India doorverkocht maar ook aan mensen uit naburige landen zoals Pakistan, Sri Lanka en Bangladesh.

De Portugese overheid doet inspanningen om de lucratieve handel op te doeken maar geeft toe dat dit geen sinecure is. Er zijn niet minder dan 11.221 paspoortaanvragen die onderzocht moeten worden. En de reclame voor dergelijke paspoorten gaat bijna onverminderd voort. Na de commotie over de affiches komen die weliswaar minder voor in het straatbeeld maar er verschijnen dagelijks even goed soortgelijke advertenties in de plaatselijke kranten.

Volgens de gerechtelijke politie hebben ongeveer 15.000 mensen sinds 1994 de Portugese nationaliteit aangevraagd op diverse consulaten. De autoriteiten schatten dat slechts de helft ervan gebaseerd is op documenten van de authentieke aanvragers. Bij de mensen die via de papierenzwendel aan de Portugese nationaliteit geraakten, zijn ook enkele vermeende terroristen, zoals de Indiërs Abu Salem en Masood Azad. Geen van beiden hadden familie in de voormalige Portugese staat van India.

Het achterhalen van de zwendel wordt extra bemoeilijkt doordat Portugese functionarissen in 1961 in allerijl het door Indische troepen omsingelde Goa moesten verlaten. Veel documenten zijn tijdens de chaotische terugtrekking verloren gegaan of onleesbaar geworden, waardoor de identiteit van de aanvragers moeilijk gecontroleerd kan worden. Dit speelt de maffia in de kaart natuurlijk, aldus advocaat José de Castro. Het ziet er dus niet naar uit dat de lucratieve zaken snel stopgezet zullen worden.

Mario de Queiroz