‘Migratie is basis van economische ontwikkeling’

DFID - UK Department for International Development CC BY 2.0​

Ondanks de problemen die migratie met zich meebrengt, is het ook de basis van economische en menselijke ontwikkeling, zegt de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO). Het beleid moet daar beter op afgestemd worden.

De FAO keek specifiek naar plattelandsmigratie en dringt er bij landen op aan de bijdrage van dergelijke migranten aan de economische en sociale ontwikkeling te maximaliseren.

‘We kunnen de uitdagingen en kosten die migratie met zich meebrengt niet negeren’, zegt FAO-directeur José Graziano da Silva. ‘Het doel moet zijn om van migratie een keuze te maken, geen noodzaak, en tegelijk de positieve impact ervan te maximaliseren terwijl de negatieve impact geminimaliseerd wordt.’

Andrea Cattaneo, de auteur van het rapport, laat zich in soortgelijke bewoordingen uit. ‘Ondanks alle uitdagingen die migratie met zich meebrengt, is het ook de basis van economische, sociale en menselijke ontwikkeling.’

Migratie naar ontwikkelingslanden

Hoewel internationale migratie vaak de krantenkoppen haalt, benadrukt het rapport dat interne of binnenlandse migratie een veel omvangrijker fenomeen is. Meer dan een miljard mensen in ontwikkelingslanden zijn in eigen land verhuisd, en in 80 procent van de gevallen ging het om bewegingen op het platteland.

Migratie tussen ontwikkelingslanden is ook omvangrijker -wereldwijd ongeveer 85 procent- dan die naar rijke landen.

Migratie tussen ontwikkelingslanden is ook omvangrijker dan die naar rijke landen. Wereldwijd wordt ongeveer 85 procent van de vluchtelingen bijvoorbeeld opgevangen in ontwikkelingslanden, en minstens een derde daarvan op het platteland.

Cattaneo wijst op de link tussen interne en internationale migratie door te stellen dat interne migranten in ontwikkelingslanden vijf keer vaker naar het buitenland vertrekken dan mensen die niet verhuisd zijn.

Een aanzienlijk deel van de internationale migranten komt uit plattelandsregio’s. Volgens de FAO migreert bijna 75 procent van de plattelandshuishoudens in Malawi internationaal.

Waarom al die beweging?

Mensen trekken al eeuwenlang van de ene naar de andere plaats. In onze tijd doen veel migranten dat uit noodzaak, niet als keuze. Naast een toename van het aantal langdurige crises, waardoor mensen op de vlucht gejaagd worden, is sprake van een gebrek aan inkomsten en werkgelegenheid.

In China zet de inkomenskloof tussen stad en platteland plattelandsbewoners ertoe aan de landbouw vaarwel te zeggen en naar de stad te verhuizen. Tussen 1990 en 2015 groeide het aantal stadsbewoners in China van 26 procent naar 56 procent van de bevolking. En naar schatting 200 miljoen migranten van het platteland werken nu in steden.

Slimme investeringen

Verslechterende milieuomstandigheden en landbouwproductiviteit zetten plattelandsbewoners ook aan tot migratie. Een recente studie linkt een stijging van de temperatuur met 1 graad Celsius, aan een toename van 5 procent van het aantal internationale migranten. En dan gaat het niet alleen om mensen die afhankelijk zijn van landbouw.

Een recente studie linkt een stijging van de temperatuur met 1 graad Celsius, aan een toename van 5 procent van het aantal internationale migranten.

In andere landen zoals, Thailand en Ghana, wordt migratie gestimuleerd door gebrek aan infrastructuur en toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en andere diensten. Dit laat zien hoe belangrijk het is om te investeren in plattelandsregio’s, zodat mensen daar een leven kunnen opbouwen en om te voorkomen dat migratie uit de hand loopt.

Cattaneo zegt dat het daarbij van groot belang is het juiste type investeringen te doen. ‘Ontwikkeling op zichzelf zal migratie niet verminderen. Alleen met het juiste soort ontwikkeling en investeringen kun je een deel van de migratie verminderen.’

Werk genereren

De FAO ziet het meest heil in investeringen in sociale dienstverlening en regionale infrastructuur in of in de buurt van plattelandsregio’s. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan opslagfaciliteiten (met koeling) voor landbouwproducten en het opzetten van groothandels. Dat genereert volgens de FAO werkgelegenheid in zowel de landbouw als de non-foodsectoren en geeft mensen meer redenen om niet naar de al overvolle steden te vertrekken.

Cattaneo pleit ook voor gewassen die beter tegen droogte kunnen. ‘Migratie is een vrije keuze, maar als je thuis goede kansen creëert, zullen veel mensen besluiten niet te migreren. Een deel zal toch gaan, en dat is prima –dat is meestal het soort migratie dat werkt. Migratie die niet uit noodzaak, maar als keuze gebeurt.’

Migratie speelt vaak een significante rol als het gaat om het verminderen van ongelijkheid, zegt Cattaneo, en is zelfs onderdeel van een van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG 10), die gericht is op het verminderen van ongelijkheid binnen en tussen landen.

Door ongelijkheid in hun eigen land te verminderen, dragen migranten ook bij aan economische transformatie en ontwikkeling wereldwijd. ‘We kijken naar de uitdagingen zonder ons te realiseren welke kansen migratie met zich meebrengt. Uiteindelijk zijn mensen een hulpbron voor de samenleving’, zegt Cattaneo. ‘Als we manieren vinden om ze productief te laten zijn, voegt dat waarde toe voor het bestemmings- of gastland.’

Oeganda

In Oeganda krijgt elke vluchteling een stukje grond om voor eigen gebruik gewassen op te telen.

Oeganda is een land waar dat volgens hem op een goede manier gebeurt. Dat land kreeg in de afgelopen jaren te maken met een instroom van vluchtelingen uit landen zoals Zuid-Soedan en de Democratische Republiek Congo. Het open-deur-beleid van de regering leidde tot de komst van 1,4 miljoen vluchtelingen, die zware druk uitoefenen op de beschikbare middelen in het land.

Desondanks staat het progressieve vluchtelingenbeleid mensen zonder Oegandese nationaliteit toe werk te zoeken, naar school te gaan en gebruik te maken van gezondheidszorg. Ook krijgt elke vluchteling een stukje grond om voor eigen gebruik gewassen op te telen.

‘Dit land kijkt verder dan de uitdagingen, en ziet ook kansen. Oeganda probeert deze mensen tot een productief deel van de samenleving te maken’, zegt Cattaneo.