Terwijl in Warschau de delegaties voor de jaarlijkse Klimaattop arriveerden, raasde de superstorm Haiyan of Yolanda, zoals de storm in de Filipijnen genoemd werd, over de eilanden Samar en Leyte. De verwoestende impact van wat wel eens de krachtigste orkaan ooit kan zijn, is vergelijkbaar met de tsunami van 2004. De grote vraag ditmaal was echter of de klimaatverandering mee verantwoordelijk is voor de storm en zijn verwoestende kracht, en dus ook of de rijke, geïndustrialiseerde landen aansprakelijk gesteld kunnen worden voor de schade, die volgens een eerste schatting tot 14 miljard dollar kan oplopen.
De klimaatwebsite Climate Central citeerde Brian McNoldy, een klimaatwetenschapper aan de Universiteit van Miami. Hij stelt dat er geen wetenschappelijke basis is om het extreme karakter van Haiyan toe te schrijven aan de opwarming van de aarde. ‘Je kan niet selectief zijn in het toewijzen van de impact van klimaatopwerming’, zegt hij. ‘Deze superstorm was net zo veel het resultaat van het huidige klimaat als al de andere stormen van dit jaar die minder krachtig waren.’
Meer superstormen
Dat belet niet, schrijft de auteur van het stuk, dat er grote wetenschappelijke consensus is over het feit dat dit soort superstormen in de toekomst veel frequenter zullen voorkomen als gevolg van de opwarming van aarde en oceanen. ‘Sommige studies hebben vastgesteld dat de uitstoot van roet in Zuid-Azië, gecombineerd met globale opwarming, de dwarskracht van de wind boven de Indische Oceaan al verminderd heeft, wat de intensiteit van de tropische stormen in dat gebied al versterkt heeft de voorbije jaren.’
De Australische Sydney Herald was een stuk affirmatiever. Die krant citeerde Will Steffen, een onderzoeker aan de Australian National University (ANU), die verwees naar het feit dat een warmer en vochtiger klimaat –dat reeds vastgesteld is- een duidelijke invloed heeft op stormen zoals Haiyan.
‘Een cycloon haalt het grootste deel van zijn energie uit de oppervlaktewaters van de oceaan. We weten dat die oppervlaktewateren zowat over de hele planeet opwarmen. In die zin heeft klimaatverandering een behoorlijk directe impact op de natuur van de storm’, zegt Steffen.
Schadevergoeding
De website Quartz stelde de dag na de ramp de vraag of die vermoedelijke link tussen de superstorm en klimaatverandering voldoende aanleiding zou vormen voor landen als de Filipijnen om schadevergoeding te eisen van de rijke landen die, door hun industralisering en consumptie, de grootste verantwoordelijkheid dragen voor de huidige klimaatopwarming.
Alle terechte wetenschappelijke twijfel ten spijt, is 2013 immers het derde jaar op rij dat de archipel af te rekenen krijgt met een monsterstorm en het zesde jaar op rij dat de tropische stormen het land honderden miljoenen dollars kost. De Filipijnse Klimaatcommissaris, Naderev Madla Saño, berekende dat elk taifoenseizoen de Filipijnen twee procent van zijn bruto nationaal product kost aan verwoeste oogsten en productiviteit en nog eens twee procent aan reconstructiekosten.
Toch maken herstelbetalingen weinig kans, concludeert Heather Timmons, want zelfs de beloften uit 2001, om een Klimaatfonds op te richten dat armere landen moest helpen zich beter te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatverandering, hebben nauwelijks wat opgeleverd.
De kans dat de OESO-landen zich met juridische argumenten zullen laten dwingen op te draaien voor de schade die ze aanrichtten, is nog veel kleiner dan de kans dat ze op vrijwillige basis een geste willen doen.