Nepal kan weer even ademen

Het normale leven deed dinsdag verbazend snel zijn intrede in Kathmandu. Winkeliers maken opnieuw een praatje voor een geopende winkel. Voetgangers bellen opgelucht met hun gsm, daarbij voorzichtig de autobanden vermijdend die nog op de stoep nasmeulen. Er hangt een triomfantelijke sfeer in de stad.

De inwoners van Kathmandu zijn enorm opgelucht dat het dinsdag niet opnieuw tot een botsing kwam met de ordediensten. Allicht waren daarbij nog meer doden gevallen. De tol die de algemene staking eiste, is hoog: vijftien burgers werden gedood door de politie. Meer dan 5000 mensen raakten gewond en een 1000-tal werden opgepakt, aldus cijfers van de Nepalese Congrespartij.

Maandag nog leek dit een belegerde stad, maar het voorstel van koning Gyanendra om het parlement in ere te herstellen, heeft voor een ommekeer gezorgd. De Alliantie van Zeven Partijen (AZP) ging op het voorstel in en benoemde dinsdagochtend G.P. Koirala als nieuwe premier. Vrijdag vergadert het Lagerhuis van het parlement, dat in 2002 door de koning ontbonden was, voor het eerst opnieuw.

Voor de protesterende massa was de benoeming Koirala het signaal om een menselijke ketting te vormen rond de hoofdstad. Het evenement werd de Dag van de Overwinning gedoopt. Honderdduizenden mensen die de dag voordien met gevaar voor eigen leven de avondklok trotseerden, trokken triomfantelijk de straat op. Sommigen waren gehuld in de rode Nepalese vlag en hadden hun gezicht rood geschilderd.

Er werden liederen gezongen over democratie en spontaan braken er Nepalese volksdansen uit. “Ik ben dolblij: dit land krijgt een democratie en we jagen de koning weg”, zei een man die ons bij de arm grijpt om mee te dansen.

Na achttien dagen van protest hangt de geur van verbrand rubber persistent over de stad. Niet alle eer voor het succes komt Kathmandu toe: het protest ontstond in kleinere steden als Pokhara en Bharatpur en waaide pas nadien over naar de hoofdstad.

Het einde van de algemene staking zou moeten betekenen dat vrachtwagens over enkele dagen de Kathmanduvallei binnen kunnen met voedsel en brandstof. Maar dat is buiten de maoïstische rebellen gerekend. Die verwerpen het akkoord tussen de koning en de zeven partijen. De rebellen hebben aangekondigd dat ze doorgaan met hun wegblokkades.

In een verklaring dinsdag stellen de maoïstische leiders dat de alliantie “verraad” pleegt. De rebellen willen dat de partijen het been stijf houden tot de koning instemt met een grondwetgevende vergadering die een nieuwe grondwet zou opstellen. Maar de partijleiders van de alliantie zeggen dat het parlement dat orgaan zelf zal aanduiden. “De aankondiging van verkiezingen voor de grondwetgevende vergadering zal het voornaamste agendapunt zijn van het parlement” dat vrijdag voor het eerst vergadert, zegt Ram Chandra Paudel, de secretaris-generaal van de Nepalese Congrespartij. De AZP heeft voor donderdag een openluchtvergadering aangekondigd om haar politieke agenda bekend te maken aan het publiek.

De politieke partijen moeten nu opnieuw bewijzen dat ze het vertrouwen van het volk waard zijn. Tijdens de jaren waarin Nepal nog een ‘prille democratie’ was, hebben de partijen zich niet van hun beste kant laten zien. De jaren negentig waren een periode van corruptie en partijpolitiek gekrakeel. Dat was ook de reden waarom de Nepalese elite koning Gyanendra het voordeel van de twijfel gunde toen die in februari vorig jaar de premier de laan uitstuurde en alle macht naar zich toetrok.

De koning heeft het intussen bij iedereen verkorven. Gyanendra omringde zich met dezelfde autoritaire figuren en slaagde er niet in een oplossing te vinden voor de bloedige burgeroorlog in Nepal. De brutaliteit van de ordediensten was de laatste druppel voor het Nepalese volk. Dokters, advocaten, huisvrouwen en arbeiders trokken in één front de straat op. Gewone mensen doneerden miljoenen roepies voor de verzorging van de gewonden. “Ik geloof dat er nu wat gaat veranderen”, zegt een jonge taxichauffeur. (MM/JS)