Obama zal knoop in Midden-Oosten moeten ontwarren
Imke van den Akker
06 november 2008
Met nog maar 77 dagen te gaan tot de regering Bush definitief de sleutel van het Witte Huis aan Barack Obama moet overdragen, zet de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice alles op alles om een vredesovereenkomst tussen Israël en de Palestijnen te bereiken. Maar afgelopen week laaide het geweld tussen Israël en de Palestijnen weer op.
Strijders van de Palestijnse Hamas-beweging vuurden tientallen raketten af op het zuiden van Israël als vergelding voor de dood van zes militanten.
Het geweld kwam nadat Hamas en Israël vier maanden geleden een staakt-het-vuren aankondigden, dat tot dusver goed was nageleefd. Met het nieuwe geweld lijkt het steeds onwaarschijnlijker dat er nog voor de presidentsperiode van Barack Obama een akkoord bereikt wordt.
Samenwerking met Obama
De overwinning van Obama werd in Israël positief ontvangen. Israëlische politici verwachten dat de nieuwe Amerikaanse president zich intensief gaat bezighouden met het conflict in het Midden-Oosten.
De Israëlische premier Ehud Olmert liet weten dat hij uitkijkt naar de samenwerking met Obama: “Israël en de VS willen beide de vrede en de stabiliteit in het Midden-Oosten bevorderen.” Hij twijfelt er niet aan dat de speciale betrekkingen die er onder de regering van George Bush waren door Obama zullen worden voortgezet.
Volgens Tzipi Livni, de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, liet Obama tijdens zijn bezoek in juli aan het grensplaatsje Sderot duidelijk zien zich in te willen zetten voor vrede en de veiligheid. Israël kijkt er volgens haar naar uit om de nauwe strategische samenwerking met de nieuwe Amerikaanse regering, de president en het Congres voort te zetten.
Vredesakkoord
Dik een jaar geleden werd tijdens de conferentie in Annapolis de basis gelegd voor een versneld vredesproces, wat in een jaar tijd tot een akkoord moest leiden. Toen al leek het een onhaalbare doelstelling, maar de inzet van de regering Bush door zowel de Israëlische regering als de Palestijnse autoriteit onder druk te zetten, deed de hoop opveren.
Bush had graag gezien dat Israël en de Palestijnen nog tijdens zijn ambtstermijn tot een vredesakkoord zouden komen. Hij geeft nu toe dat dat waarschijnlijk niet tot een vredesverdrag zal komen. Het bezoek van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice zal dan ook dienen om een basis voor haar opvolger te leggen.
Israël en de VS willen beide de vrede en de stabiliteit in het Midden-Oosten bevorderen.
Parameters
Ze zal tijdens haar bezoek de „parameters” bekend maken, schrijft het Israëlische dagblad The Jerusalem Post. Dat zijn de punten waaraan volgens Rice moet worden voldaan voordat een vredesregeling tot stand kan komen. Daarmee zal zij de eerste stenen voor de samenwerking met Obama leggen.
Om het conflict op te lossen krijgt Obama een team Midden-Oostenadviseurs achter zich te staan, die ervaring hebben opgedaan bij onderhandelingen tussen beide partijen. Daartoe behoren de vroegere speciale afgezant voor het Midden-Oosten Dennis Ross en oud-ambassadeur Dan Kurtzer. Welke functie zij zullen krijgen in de regering-Obama, is nog niet bekend.
Israëlische verkiezingen
Of het Obama wel zal lukken de vredeswens waar te maken, hangt af van de uitkomst van de Israëlische verkiezingen in februari. Als Kadima van Tzipi Livni de verkiezingen wint, worden intensieve pogingen verwacht tot een vredesregeling. Als Likudleider Benjamin Netanyahu als overwinnaar uit de bus komt en samen gaat werken met Kadima en de Arbeidspartij, kunnen de besprekingen ook doorgaan.
Maar als Likud in zee gaat met rechtse partijen als Yisrael Beiteinu, zal het proces vrijwel zeker vastlopen. De internationale positie van Israël zal in dat geval drastisch verslechteren.