Oceaan kan CO2-uitstoot steeds moeilijker wegwerken

Ondanks alle oproepen om uitstoot te verminderen, zien de onderzoekers nog steeds “geen teken” dat de wereld een piek heeft bereikt en de uitstoot kan beginnen dalen. De totale CO2-uitstoot dit jaar zal naar verwachting 41,6 miljard ton bedragen – tegenover 40,6 miljard ton vorig jaar.

Uitstoot op land

Dat heeft veel te maken met een grotere uitstoot uit gewijzigd landgebruik (zoals ontbossing) van 4,2 miljard ton, die voor het eerst in jaren weer is gestegen.

De belangrijkste reden is het weerfenomeen El Niño, dat de droogte en de uitstoot door ontbossing en bosbranden heeft verergerd. De uitstoot door bosbranden ligt dit jaar boven het gemiddelde van de voorbije twintig jaar, vooral door aanhoudende bosbranden in Canada en de intense droogte in Brazilië.

‘De gevolgen van klimaatverandering worden steeds dramatischer, maar we zien nog steeds geen teken dat de verbranding van fossiele brandstoffen haar hoogtepunt heeft bereikt. Zolang we wereldwijd de CO2-uitstoot niet op nul krijgen, zal de temperatuur blijven stijgen en steeds ernstigere gevolgen hebben’, zegt professor Pierre Friedlingstein van het Global Systems Institute in Exeter, die het onderzoek leidde.

Europa voorop

Wereldwijd is de uitstoot van elk van de fossiele brandstoffen gestegen: steenkool met 0,2%, olie met 0,9% en gas zelfs met 2,4%.

Er zijn wel grote regionale verschillen. Zo daalde de uitstoot van de Europese Unie met 3,8% en die van de VS lichtjes met 0,6%. De uitstoot van India en China stegen dan weer met respectievelijk 4,6 en 0,2 procent.

Alles samen is de CO₂-concentratie in de atmosfeer dit jaar gestegen tot 422,5 deeltjes per miljoen – of 2,8 meer dan vorig jaar en 52% boven het pre-industriële niveau.

Oceanen kunnen niet volgen

Planten op land en de oceanen spelen ongeveer een even grote rol om CO₂ op te nemen – elk goed voor zo’n kwart van de menselijke uitstoot. Maar door het klimaatfenomeen El Niño ging dat dit jaar een pak minder vlot.

‘De oceaan en de biosfeer op land blijven een sterke “sink” voor kooldioxide, waarbij de oceaan ongeveer een kwart van alle door de mens veroorzaakte uitstoot opneemt’, zegt Peter Landschützer, onderzoeksdirecteur bij het VLIZ. ‘Maar we zien ook een stagnatie in de sterkte van die oceaan als ‘sink’ in de afgelopen jaren, na een snelle groei van 2002 tot 2016. We weten dat een warmere oceaan minder capaciteit heeft om CO2 uit de atmosfeer op te slaan, en dat is wat we in 2023 vaststellen.’

Tijd raakt op

Volgens de studie lopen we 50 procent kans dat het resterende “koolstofbudget” is opgebruikt binnen zes jaar.

Maar, zeggen de wetenschappers, die schatting is onderhevig aan grote onzekerheden, voornamelijk door de onduidelijkheid over de extra opwarming door andere broeikasgassen zoals methaan. Wel is zeker dat de tijd bijna op is om de doelstelling van 1,5 graad Celsius te halen en zo de ergste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen.