Goed nieuws uit Tanzania, zeggen officiële bronnen. Maar de echte coronacijfers blijven geheim

John Pombe Magufuli tijdens een werkbezoek van zijn Rwandese collega Paul Kagame in 2018.

Paul Kagame (CC BY-NC-ND 2.0)

Update 18 maart 2021

De Tanzaniaanse president John Pombe Magufuli is woensdag 17 maart overleden. Rond zijn overlijden heerst veel onduidelijkheid. Volgens officiële berichten is de president gestorven door hartproblemen, maar oppositieleden betwisten dat en suggereren dat COVID-19 de doodsoorzaak is. Rond Magafuli’s dood hangt al evenveel onduidelijkheid als over zijn aanpak van het coronavirus.

De inwoners van Tanzania weten zo goed als niets over de gezondheidssituatie in hun land. De overheid deelt geen officiële cijfers meer van het aantal coronabesmettingen. President John Pombe Magufuli doet alsof hij de situatie onder controle heeft, maar de Amerikaanse ambassade en oppositiepartijen spreken dat ten stelligste tegen.

῾Onze economie staat op de eerste plaats᾿, verkondigde de Tanzaniaanse president John Pombe Magufuli tijdens een kerkelijke dienst op 17 mei 2020. Een dag later heropende het Tanzaniaanse luchtruim weer voor internationale vluchten, nadat op 11 april alle buitenlandse passagiersvluchten werden opgeschort omwille van het nieuwe coronavirus.

Het Oost-Afrikaanse land, dat grenst aan onder meer Oeganda, Kenia en Mozambique, lokt jaarlijks grote hoeveelheden toeristen. In 2018 waren dat er 1,5 miljoen volgens het Tanzaniaanse ministerie van Toerisme. Dat is goed voor 2,4 miljard dollar aan opbrengsten. De Kilimanjaro en nationale parken zoals Serengeti en Arusha zijn toeristische trekpleisters, die de Tanzaniaanse economie veel geld opleveren.

Het toerisme, met de Kilimanjaro en nationale parken zoals Serengeti en Arusha, is een belangrijke bron van inkomsten voor Tanzania.

Op 16 maart meldde de Tanzaniaanse minister van Volksgezondheid, Ummy Mwalimu, de eerste coronabesmetting. ῾Het gaat om een geïmporteerd geval en de overheid doet er alles aan om de situatie onder de controle te krijgen᾿, zei Mwalimu toen. Het ging om een 46-jarige Tanzaniaanse vrouw, die via België naar de noordelijke stad Arusha reisde.

De temperatuur van alle passagiers werd toen al bij aankomst gemeten. Maar de vrouw had geen koorts, waardoor ze het land makkelijk binnen kwam. In een telefoongesprek met de minister van Volksgezondheid liet de coronapatiënte weten dat ze in België in een huis verbleef waarvan de eigenaar positief testte op het nieuwe coronavirus. In een lokaal ziekenhuis in Tanzania testte de vrouw zelf ook positief.

Geen gezondheidsupdates meer

Een week later besloot Tanzania dat alle reizigers uit landen met coronabesmettingen op eigen kosten verplicht 14 dagen in quarantaine moesten blijven. Aangezien het aantal besmettingen bleef stijgen was er geen andere oplossing dan de grenzen en het luchtruim te sluiten.

Maar sinds vorige week hoeven reizigers niet meer in quarantaine te blijven. ῾Zolang hun lichaamstemperatuur oké is, mogen ze het land in en de wilde natuur ontdekken zonder in quarantaine te blijven᾿, zei president Magufuli.

In tegenstelling tot sommige buurlanden kondigde Tanzania geen lockdown af. Premier Kassim Majaliwa besloot wel om alle scholen te sluiten en er geldt een verbod op publieke bijeenkomsten, sport- en muziekevenementen. Religieuze bijeenkomsten zijn wel nog toegestaan.

President Magufuli beweert dat het aantal coronabesmettingen daalt en dit dankzij te bidden. Maar de Amerikaanse ambassade in Tanzania betwist dat en gaf volgens Al Jazeera bewijzen aan ‘dat de pandemie exponentieel aan het groeien is᾿ in Dar es Salaam. Dit is de grootste en belangrijkste commerciële stad in Tanzania, die meer dan vier miljoen inwoners telt. De havenstad, die aan de Indische Oceaan ligt, speelt een grote rol in export.

Nog in Al Jazeera meldt de gezondheidsadviseur van de Amerikaanse ambassade in Tanzania dat de meeste ziekenhuizen In Dar es Salaam de voorbije weken overspoeld worden door gevallen van COVID-19. Het Tanzaniaanse ministerie van Volksgezondheid geeft al weken geen updates meer over de huidige gezondheidssituatie.

De meest recente informatie die de WHO heeft, dateert van 8 mei.

De meest recente informatie die de Wereldgezondheidsorganisatie heeft, dateert van 8 mei waaruit blijkt dat 508 Tanzanianen positief testten en 21 mensen stierven aan COVID-19. Van 30 april tot 7 mei bleef het aantal coronabesmettingen op 480 en het aantal coronadoden op 18 staan.

Onzekerheid en angst

De Tanzanianen weten zelf niet hoe de gezondheidssituatie is in hun land, wat zorgt voor onzekerheid bij de bevolking en het medisch personeel. Een verpleegkundige uit een ziekenhuis in Dar es Salaam is een van de weinigen die anoniem wil reageren. ῾We krijgen geen informatie van de overheid en het is ingewikkeld om in deze onzekere tijden te werken. We weten niet hoeveel patiënten genezen, gestorven en overleden zijn (zucht). Hetzelfde geldt voor de patiënten, ze zijn bang dat ze het coronavirus zullen oplopen in het ziekenhuis. De laatste tijd komen er veel minder mensen langs.’

De minister van Volksgezondheid Ummy Mwalimu geeft geen duidelijkheid over het aantal coronabesmettingen.

© USAID

Patiënten zijn bang om besmet te worden. Hoe probeert het ziekenhuis besmette patiënten te scheiden van de rest? ῾Vooraleer een patiënt het ziekenhuis binnen mag, screenen we hem of haar eerst. Als de patiënt symptomen van COVID-19 vertoont, wordt die onmiddellijk naar een isolatiecel gebracht. Het is onze taak om het ministerie van Volksgezondheid in te lichten. Daarna wordt de patiënt met de ambulance overgebracht naar een nationaal ziekenhuis, want die staan in voor de verzorging van COVID-19-patiënten.᾿

Mijn familie zit in quarantaine, net als ik, zelfs al is er geen lockdown.᾿

De verpleegster ziet haar familie niet meer, omdat ze hen wil beschermen tegen het virus. ῾Door telkens een masker te dragen en de patiënten alleen met handschoenen aan te raken, hoop ik niet besmet te worden. Mijn familie zit in quarantaine, net als ik, zelfs al is er geen lockdown. Ik ga niet meer bij familie en vrienden langs, maar bel ze alleen nog via telefoon, omdat ik erg veel blootgesteld ben aan het virus.᾿

Op 1 juni zullen de coronamaatregelen in Tanzania opgeheven worden. Scholen zullen opengaan en sportactiviteiten zullen weer doorgaan. Gevreesd wordt dat de gezondheidssituatie dan verder escaleert. ῾Ik bereid me mentaal voor, maar we kregen geen richtlijnen van de overheid. In het ziekenhuis moet het zorgpersoneel zich aan de preventiemaatregelen houden, zoals je handen wassen en 1,5 meter afstand houden. Maar de infrastructuur in Tanzania is slecht, we hebben te weinig ambulances. Als het escaleert zullen er veel mensen sterven᾿, zegt de verpleegster.

Stoom inhaleren als geneesmiddel

Het Nationale Gezondheidslaboratorium in Dar es Salaam, is het enige laboratorium dat stalen kan testen op COVID-19. Maar op 4 mei ontsloeg president Magufuli de directeur en kwaliteitsmanager van het laboratorium, meldt het Britse persagentschap Reuters. Magufuli stelde zich vragen over de nauwkeurigheid van de tests nadat een geit en vrucht positief testten op het coronavirus. Een tiendelig comité is aangesteld om onderzoek te verrichten naar de werkwijze van het laboratorium en de nauwkeurigheid van de testkits.

῾Door stoom te inhaleren die heter is dan 100 graden Celsius, zal het coronavirus uiteenvallen, omdat het uit vet bestaat.᾿

Ondertussen werd de verantwoordelijke voor de verdeling van medicijnen en medisch materiaal aan staatsziekenhuizen zonder reden ontslagen door de president. Zijn beleid werpt vele vraagtekens op bij Tanzanianen, en ook zijn opmerkingen over het coronavirus blijven niet onopgemerkt. ῾Inhaleer stoom, die heter is dan 100 graden Celsius, dat zal het coronavirus uiteenvallen, omdat het uit vet bestaat᾿, raadde president Magufuli aan. Hij beweert dat zijn zoon, die besmette raakte met het coronavirus, is genezen door het drinken van een drankje op basis van gember en citroen.

De remedies die de president aanbeveelt, zijn niet wetenschappelijk bewezen. Het doet denken aan Trumps voorstel om bleekmiddel te injecteren als behandeling tegen het coronavirus.

In elf dagen tijd stierven drie parlementsleden van de oppositie en gaan de geruchten de ronde dat COVID-19 de oorzaak was. Ook voor journalisten blijkt het moeilijk om te werken. Zo meldt Amnesty International dat verschillende Tanzaniaanse media een boete kregen voor het ‘verspreiden van valse en misleidende informatie’ over de corona-aanpak.