Onder dwang gesteriliseerde vrouwen in Peru slaan terug
Ángel Páez
11 juli 2006
Het dossier rond een controversieel sterilisatieprogramma onder oud-president Alberto Fujimori is in een stroomversnelling terechtgekomen. Van 1990 tot 2000 werden 363.000 vrouwen – meestal onder dwang – gesteriliseerd. Nu de parlementaire onschendbaarheid van de politieke verantwoordelijken is opgeheven, kan de openbare aanklager binnenkort zijn aanklachten formuleren.
Het zogenaamde Vrijwillig Chirurgisch Contraceptie-programma (VCC), dat van 1996 tot 2000 liep, had tot doel het geboortecijfer in de armste streken van Peru drastisch terug te brengen. Medische VCC-brigades werden daartoe naar alle uithoeken van het land gestuurd. Het sterilisatieprogramma stopte pas toen Fujimori in 2000 naar Japan vluchtte, en de minister van Volksgezondheid, net als de rest van de regering ontslag nam.
Tussen 2001 en 2003 voerde het Peruaanse Congres een onderzoek naar Fujimoris controversiële programma voor gezinsplanning. Het onderzoek richtte zich op drie voormalige ministers van Gezondheid, waaronder huidig Congreslid Alejandro Aguinaga, die vanaf 1994 vice-minister, en vanaf 1999 tot aan de val van regering, minister van Volksgezondheid was.
Uit het parlementair onderzoek bleek dat het VCC-programma vooral gericht was op het ongeletterde, Spaansonkundige deel van de bevolking. Het papier dat de vrouwen moesten ondertekenen en waarmee ze toestemming gaven voor de sterilisatie was wel in het Spaans opgesteld.
Op de zogenaamde ‘gezondheidsfestivals’ werd er zowel aan sport gedaan als sterilisaties uitgevoerd. Medische brigades die de sterilisaties uitvoerden, konden op voordelen rekenen indien ze voldoende sterilisaties wisten uit te voeren. Het streefcijfer was 90 sterilisaties per dag. De gemeenschapshuizen werden van eten voorzien naargelang het aantal VCC-kandidaten dat ze wisten op te trommelen.
Het programma werd gesteund door het Peruaanse leger, dat “in moest staan voor de veiligheid van de medische teams”. Heel wat vrouwen werden gesteriliseerd onder valse voorwendsels of door middel van intimidatie.
Tussen 1990 en 2001 werden 363.000 vrouwen gesteriliseerd, het merendeel tussen 1995 en 1998. Volgens de onderzoekscommissie kwamen daarbij minstens 18 vrouwen om.
Toen de parlementaire onschendbaarheid van Fujimori en zijn ministers vorig jaar werd opgeheven, kon het parlementair onderzoek eindelijk worden overgedragen aan het parket.
Het parket is nu een onderzoek begonnen en zou binnenkort aanklachten formuleren. De parlementaire onderzoekscommissie raadt aan de beschuldigden te veroordelen wegens foltering, kidnapping, het toebrengen van slagen en verwondingen en samenzwering.