Opgesloten Algerijnse Amazigh-activist sterft na ruim één maand hongerstaking

Algerijnse dokter en Amazigh activist Kamel Eddine Fekhar

CC Yassin Akouh

De Algerijnse dokter en Amazigh activist Kamel Eddine Fekhar zette zich jaren in voor de Amazigh-zaak. Fekhar is afkomstig uit de provincie Ghardaïa , een provincie 600 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Algiers. Dinsdagochtend overleed hij in het ziekenhuis van Blida na een hongerstaking van meer dan een maand.

Eind maart werd Fekhar gearresteerd nadat hij in een interview zei dat de Algerijnse autoriteiten segregatie voeren tegen de Mozabieten, een inheemse Amazigh bevolking in Algerije met een uniek islamitisch geloof. De Mozabieten zijn aanhangers van het Ibadisme, een pacifistische stroming binnen de islam.

Wat was de aanleiding van Fekhars activisme?

In het gebied waar Fekhar vandaan komt zijn er al jaren etnische spanningen tussen Imazighen [meervoud van Amazigh, nvdr] en Arabieren. Een gebrek aan werkgelegenheid, grond en woningen leidt er regelmatig tot conflict. Zo vernielde een groep Arabieren in februari 2014 een mausoleum van Imazighen en werden Mozabieten in 2015 het slachtoffer van een aanval door Arabieren. De Algerijnse autoriteiten grepen amper in, wat leidde tot een onbekend aantal doden en gewonden.

Fekhar maakte die gebeurtenissen publiek en daarom werd hij op 9 juli 2015, samen met 27 andere mensen, gearresteerd. Er liepen verschillende aanklachten tegen de Amazigh-activist: ondermijning van de staatsveiligheid, verstoring van openbare orde en aansporing tot rassenhaat. Ook werd hij ervan beschuldigd banden te hebben met Marokko, terwijl Algerije nog steeds in een koude oorlog is met het buurland.

Dit fenomeen is geen uitzondering in deze landen: activisten worden er regelmatig beschuldigd van banden te onderhouden met de externe vijand. Op die manier wordt hen de mond gesnoerd.

De Algerijnse autoriteiten zouden Kamel Eddine Fekhar in het bijzonder hebben aangevallen, volgens zijn advocaat omdat hij de illegale praktijken van de veiligheidsdiensten tijdens schermutselingen trachtte te ontmaskeren. Mogelijk speelde ook zijn brief naar Ban Ki-moon, de toenmalige secretaris-generaal van de Verenigde Naties, een rol. Fekhar sprak in zijn brief over een mogelijke genocide tegen de Mozabitische bevolking.

Eerdere opsluiting

Tijdens een eerdere opsluiting van Fekhar, kwam een groep Riffijnse Nederlanders samen op 16 juli 2015 voor de Algerijnse ambassade in Den Haag. Daar eisten ze zijn vrijlating en de stopzetting van bloedige confrontaties tussen Arabieren en Imazighen. Abdeslam Oulad Sedik nam toen deel aan dat protest. Hij vertelt MO* dat ze eerder al in beweging kwamen als Amazigh-actiegroep in 2011 tijdens het opkomen van de 20 februari-beweging in Marokko. ‘Ons protest gaat altijd over het onrecht tegen Imazighen’, Oulad Sedik benadrukt dat Fekhar een voorvechter was van de Amazigh-kwestie sinds de aanvallen in 2015 plaatsvonden.

‘Bereid je voor om mijn dood te gebruiken en de strijd voort te zetten’

Fekhar zat destijds 23 maanden vast en ook toen ging hij in hongerstaking. ‘Bereid je voor om mijn dood te gebruiken en de strijd voort te zetten’, was zijn boodschap. Fysiek verzwakt, maar met een sterke moraal verliet de mensenrechtenverdediger de gevangenis in 2017.

Nadien getuigde hij over de erbarmelijke omstandigheden in de gevangenissen. Hij vertelde zijn verhaal aan de krant El Watan. Ze werden in een zaal van 45 gevangenen geplaatst waarmee ze moesten slapen en leven. ‘We leefden als sardines in een blikje. Ik bespaar je de gewelddadige en seksuele agressie tegen gevangenen zonder tussenkomst van de bewakers’, verklaarde hij.

Nieuwe protestacties?

Sinds maart zat Fekhar dus opnieuw vast. Na zijn dood kwamen Mozabieten de straat op. Er werd ook opgeroepen om één minuut stilte te houden in heel Algerije. In België en Nederland is er momenteel nog geen beweging voor de organisatie van een demonstratie. ‘Het valt te betreuren dat Kamel Eddine aan zijn hongerstaking is gestorven. De regimes in Noord-Afrika houden nauwelijks rekening met mensenrechten en gooien onschuldige burgers de gevangenis in. Als protest tegen het regime begon hij een hongerstaking die uiteindelijk tot zijn dood leidde’, vertelt de activist Said Bouddouft.