Sinds juni 2013 heeft klokkenluider Edward Snowden verschillende geheime spionageprogramma’s onthuld in The Washington Post, The Guardian en Der Spiegel. Elke dag is er wel Snowden-nieuws maar de mix van hoofd- en bijzaken dreigt het plaatje te vertroebelen. MO* zet de belangrijkste feiten helder op een rijtje.
Prism
Via het Prism-project heeft de NSA sinds 2007 toegang tot de databanken van een aantal grote internetbedrijven. Het gaat om Microsoft, Yahoo, Google, Facebook, Paltalk, YouTube, Skype, AOL en Apple. Volgens Snowdens kan de NSA via Prism zowat alle soorten data opvragen: e-mail, chat, video’s, foto’s, internettelefonie, gegevenstransfers en data van sociale netwerken. De bedrijven in kwestie –die aanvankelijk de onthulling tegenspraken– mogen de details van de samenwerkingsovereenkomst niet publiek maken.
Ook het GCHQ, de Britse equivalent van de NSA met basis in Cheltenham, kreeg sinds 2010 toegang tot Prism. Op basis van Prism-info genereerden de Britten in 2012 bijna 200 inlichtingenrapporten.
Upstream
Het gros van het internetverkeer wereldwijd passeert doorheen glasvezelkabels, die op de bodem van de oceanen de verschillende continenten met mekaar verbinden. Ze vormen als het ware de bloedsomloop van het internet. De glasvezelkabels die de Verenigde Staten binnen- en buitengaan worden door de NSA afgetapt in een operatie met codenaam Upstream.
Tempora
Ook het Britse GCHQ zamelt via glasvezelkabels enorme datapakketten in. Gezien de strategische ligging van Groot-Brittannië aan het uiteinde van het Europese continent, passeert heel wat internetverkeer langs daar. De gigantische data-operatie van het GCHQ heet Tempora –het programma is sinds de herfst van 2011 in voege.
Tempora kan data gedurende drie dagen opslaan. Metadata (bijvoorbeeld wie waar en wanneer naar wie belde of mailde / metadata is als de enveloppe rond een brief) kan tot dertig dagen worden opgeslaan.
‘Voor de twee miljard www-gebruikers is Tempora een venster op hun alledaagse leven’, klinkt het in The Guardian. Snowden zei met betrekking tot Tempora: ‘De Britten zijn nog erger dan de Amerikanen.’
Boundless informant
Met de datamining tool Boundless Informant kan de NSA de enorme hoeveelheid data geografisch analyseren die het dag na dag wereldwijd van computer- en telefoonnetwerken inwint. NSA-analisten kunnen op een wereldkaart een land aanklikken, en vervolgens details selecteren met betrekking tot de data over dat land. De top-vijf van landen van waaruit het meeste data is verzameld: Iran, Pakistan, Jordanië, Egypte en India.
Xkeyscore
XKeyscore is een intern NSA-programma dat analisten toelaat om –zonder voorafgaande rechterlijke toestemming– gericht te zoeken in databanken met e-mails, online chatberichten en de surfgeschiedenis van miljoenen computergebruikers. Het geeft de analisten ook de mogelijkheid om te zoeken in data die in real time worden binnengehaald, dus op het moment dat de internetactiviteit plaatsvindt. Programma’s als XKeyscore vormen de noodzakelijke tool om de gigantische hoeveelheid ingewonnen data daadwerkelijk te doorploeteren op zoek naar bruikbare en relevante informatie.
Ook de Duitse Bundesdienst für Verfassungsschütz (BfV) kreeg van de NSA toegang tot XKeyscore.
Dropmine
Volgens Snowden plaatste de NSA een “bug” (surveillance-apparaat) op een geëncrypteerde fax op de EU-ambassade in Washington. De EU gebruikt de fax om nota’s te sturen naar de ministeries van Buitenlandse Zaken in de Europese hoofdsteden. Codenaam van de bug is Dropmire. De NSA zou vooral op zoek zijn naar interne kennis over thema’s waarover de EU-lidstaten van mening verschillen.
Perdido
Operatie Perdido is de codenaam van de NSA-surveillance-operatie gericht tegen de EU-missie bij de Verenigde Naties in New York. De operatie doet, aldus Snowden, een beroep op afluisterapparatuur binnen elektronische apparaten en op een systeem dat automatisch kopies maakt van gegevens op een bepaalde harde schijf.
Leeswijzer
Bovenstaand overzicht is gebaseerd op de volgende artikels uit The Guardian:
NSA scandal: which data is being monitored and how does it work?
NSA’s Prism surveillance program: how it works and what it can do
Boundless Informant: the NSA’s secret tool to track global surveillance data
New NSA leaks show how US is bugging its European allies
How Microsoft handed the NSA access to encrypted messages
Prism: security services operated within law, says David Cameron
UK gathering secret intelligence via covert NSA operation
GCHQ taps fibre-optic cables for secret access to world’s communications
Mastering the internet: how GCHQ set out to spy on the world wide web
How does GCHQ’s internet surveillance work?
XKeyscore: NSA tool collects ‘nearly everything a user does on the internet’