Parlement wil ex-president Sánchez de Lozada voor de rechter
Franz Chávez
15 oktober 2004
Het Boliviaanse parlement heeft donderdagochtend de onschendbaarheid van voormalig president Gonzalo Sánchez de Lozada en zijn vijftien ex-ministers opgeheven. Zondag is het precies één jaar geleden dat Sánchez de Lozada tot aftreden gedwongen werd, na hevige sociale protesten waarbij zeker een 70-tal doden vielen. Vandaag (vrijdag) worden een 2.000-tal cocatelers en andere kleine boeren verwacht in de hoofdstad La Paz - ze willen de opstand van vorig jaar met betogingen herdenken.
Maandag werd in Al Alto, een grote voorstad van La Paz, begonnen met de opgraving van de activisten die in oktober vorig jaar in confrontaties met het leger om het leven kwamen. Nieuwe lijkschouwingen moeten de precieze doodsoorzaak duidelijk maken. El Alto vormde vorig jaar het epicentrum van de protesten tegen de toenmalige regering.
Sánchez De Lozada, die nu in de Verenigde Staten leeft, liet in oktober vorig jaar het leger uitrukken om een einde te maken aan de wegblokkades waarmee betogers hem het vuur aan de schenen probeerden te leggen. Bij die harde aanpak kwamen in één week tijd 67 mensen om en raakten 300 andere actievoerders gewond, stelt de Vereniging van de Slachtoffers van de Gasoorlog. De aanleiding van de opstand van vorig jaar waren plannen van de regering om Boliviaans aardgas via aartsvijand Chili uit te voeren naar Mexico en de VS. Volgens de tegenstanders zou de Boliviaanse staat daar veel te weinig aan hebben verdiend.
De zware repressie leidde tot nog meer verzet en protestacties die El Alto en la Paz helemaal lamlegden. Daardoor werd de positie van Sánchez De Lozada onhoudbaar. Op 17 oktober vluchtte hij weg uit Bolivia. Hij werd opgevolgd door zijn vice-president, Carlos Mesa. Die geniet veel meer krediet bij de bevolking en bij de vakbonden en linkse partijen die het verzet tegen Sánchez De Lozada kanaliseerden. Maar zijn pogingen om de discussie over de gasexport te ontmijnen, hebben voor nieuwe politieke tegenstellingen gezorgd.
Eén jaar na de opstand tegen Sánchez de Lozada laaien de emoties in Bolivia nog altijd hoog op. Tijdens de twaalf uur aanslepende beraadslaging over de opheffing van de immuniteit van de voormalige president, werd het parlement omringd door familieleden van slachtoffers van oktober vorig jaar en andere betogers. Mensenrechtenorganisaties en verwanten van de slachtoffers hopen dat Sánchez de Lozada nu ook echt in Bolivia voor de rechter zal verschijnen. Maar zelfs als dat lukt, is een veroordeling nog niet zeker. Volgens Jaime Solares, algemeen secretaris van de COB, de grootste vakbond van het land, moeten daarvoor eerst enkele raadsheren in het hooggerechtshof verdwijnen die benoemd werden tijdens het bewind van Sánchez de Lozada en Hugo Banzer, een voormalige dictator die later verkozen werd en het land van 1997 tot 2001 bestuurde.
Helemaal onwaarschijnlijk is een veroordeling van Sánchez De Lozada niet. De voormalige Boliviaanse dictator Luis García Meza werd in 1989 bij verstek veroordeeld tot een gevangenisstraf van 30 jaar. Hij werd later gevangengenomen in Brazilië en in 1994 uitgeleverd aan Bolivia. (PD)