President van Ecuador verbiedt milieu-ngo Pachamama

In Ecuador werd op 4 december 2013 de stichting Pachamama op agressieve wijze door de politie op slot gedaan, op bevel van het Ministerie van Milieu. Pachamama zet zich al zestien jaar in voor het behoud van de Amazone en begeleidt daarbij inheemse bevolkingsgroepen. De laatste tijd waren ze erg actief in het verdedigen van het Yasuni park tegen nieuwe olieboringen. Rafael Correa maakte onlangs bekend dat eerdere plannen om de olie hier onder te grond te houden niet door zullen gaan en er toch binnenkort naar olie geboord zal worden.

Criminaliseren van protest

President Rafael Correa beschuldigt Pachamama nu van fysiek geweld tegen een ambassadeur van Chile en een Wit-Russische zakenman, tijdens protesten tegen deze olieboringen in de Amazone. Hij liet op tv foto´s zien van de demonstranten en wees een aantal van hen aan als mensen van Pachamama. Vervolgens kondigde hij aan dat de vergunning voor deze ngo ingetrokken zou worden en een paar dagen later stond de politie al op de stoep, met het bevel om de organisatie op te heffen. De organisatie ontkent echter betrokken te zijn geweest bij deze protesten en heeft felle kritiek geuit op de gang van zaken, gezien een eerlijk proces met recht op hoor en wederhoor, ver te zoeken is.

Zwarte lijst

Ook in Bolivia wijst president Evo Morales graag naar de ngo´s als aanstichters van samenzweringen en protesten tegen de regeringen. Na de grote inheemse mars in 2011 tegen de snelweg in het TIPNIS gebied, werd een zwarte lijst gemaakt van ngo’s die deze mars ondersteund zouden hebben. Unitas, nationaal netwerk van ngo’s,  reageerde deze week op de voortdurende aantijgingen die sindsdien door Morales en andere leden van de overheid gedaan worden tegen de sector: ‘Het beschuldigen van samenzweren tegen de staat, is een zeer delicate aantijging, en zou gebaseerd moeten zijn op concrete bewijzen’, verklaarde Susana Erostegui, directrice van dit netwerk, in de krant Pagina Siete. ‘In een democratisch land zouden er geen beperkingen moeten bestaan op de vrijheid van organisatie en van meningsuiting’. Bovendien herinnerde zij Evo Morales aan het feit dat het ondersteunen van protestmarsen geen delict is in Bolivia, en dat hij zelf ook dankzij dergelijke mobilisaties (met steun van ngo’s)  aan de macht is gekomen. Opmerkelijk is ook dat een aantal ministers die nu fel tegen de sector uithalen, voorheen zelf direct voor deze ngo’s werkten.

Wetgeving aangepast

In beide landen is werk gemaakt van het aanscherpen van de wetgeving rond ngo’s. Correa beroept zich op een presidentieel decreet  (nr.16) van 4 juni 2013 met betrekking tot sociale organisaties Dit decreet maakt het mogelijk dat de overheid een organisatie opheft om verschillende redenen, waaronder het “afwijken van de doelstellingen waarvoor het is opgericht” en het “betrokken zijn bij partij-politieke-activiteiten”. In Bolivia werd al in maart 2013 een vergelijkbare wet aangenomen, over de juridische status van sociale organisaties. Deze wet verplicht onder andere de ngo’s de staat te informeren over hun bronnen van inkomsten en maakt net als in Ecuador het voor de overheid makkelijker om organisaties op te heffen, op basis van vage criteria zoals voor het publieke belang, wegens het afwijken van de statuten, en wegens het niet voldoen aan specifiek beleid. Daarnaast ligt er een nieuwe ngo-wet klaar die tevens de controle over hun inkomsten en activiteiten verscherpt.

Politieke controle

Zowel in Ecuador als in Bolivia is veel kritiek geuit op deze tendensen in de wetgeving. Hoewel de politieke leiders spreken over meer transparantie, geven deze wetten juist ruimte aan ondoorzichtige controles en sancties, en naar men verwacht meer politieke controle. Boliviaanse organisaties hebben hierover al geklaagd bij de VN commissie voor mensenrechten, die ze gelijk gaf. Ecuadoraanse organisaties vochten de wet aan bij het Tribunaal van de Grondwet. De gelijkenissen tussen beide landen kunnen geen toeval zijn en met de sluiting van Pachamama lijkt Correa nu de toon te hebben gezet voor de volgende fase. Organisaties in Ecuador en Bolivia houden hun hart vast.

Pachamama, dat binnenkort een nieuwe partner zou worden van 11.11.11, vindt de beslissing onbegrijpelijk. Wie zijn solidariteit met Pachamama wil betuigen, kan de petitie op Avaaz tekenen.