Productieve Braziliaanse landbouw botst op protectionisme
Mario Osava
24 mei 2002
Brazilië heeft zijn hoogste graanproductiviteit ooit bereikt. De oogst zal dit jaar naar schatting 100 miljoen ton bedragen. Maar de vraag is of het land zijn oogst aan een redelijke prijs zal kunnen exporteren, aangezien de grootste afzetmarkten een muur van protectionisme rond zich optrekken. Daarom dat Brazilië de strijd tegen handelsbarrières en landbouwsubsidies van rijke landen opdrijft.
Brazilië heeft zijn graanproductie de voorbije 18 jaar verdubbeld zonder de gecultiveerde oppervlakte op te drijven. De productiviteit ligt nu op 2,6 ton per hectare. De meeste vooruitgang werd geboekt in de jaren 90 en is te danken aan de expansie van soja en maïs, granen die nu meer dan drie vierde van de Braziliaanse graan- en peulvruchtenproductie uitmaken. Verder is Brazilië ook een wereldleider in de productie en export van koffie, suiker en sinaasappelsap. Vorig jaar had de Braziliaanse landbouw een handelssurplus van 19 miljard.
De hoge productiviteit is het resultaat van intensief gebruik van meststoffen, pesticiden en verbeterd zaaigoed. De Braziliaanse Landbouw Onderzoek Onderneming ontwikkelde variëteiten aangepast aan het klimaat en de grond. Soja, oorspronkelijk voornamelijk geschikt voor een gematigd klimaat, wordt nu overal in Brazilië verbouwd. Critici stellen zich vragen bij deze klemtoon op grootschalige productie gericht op export en vragen dat kleine boerderijen die voor lokaal gebruik produceren worden aangemoedigd.
Maar het protectionisme van de grote wereldmarkten, en dan vooral de VS en de Europese Unie, verhindert een verdere expansie van de landbouw. De nieuwe Farm Bill in de VS verhoogt de subsidies aan onder meer soja- en katoenboeren en doet de internationale prijzen dalen. De regering van president Fernando Henrique Cardoso heeft al beslist een klacht in te dienen bij de Wereldhandelsorganisatie (WHO). Volgens een berekening van de Nationale Landbouwconfederatie (CNA) zal de nieuwe Amerikaanse subsidiepolitiek Brazilië 2,4 miljard dollar per jaar kosten. De Braziliaanse soja-industrie zal het hardst getroffen worden, met een verlies van 1,6 miljard dollar, aldus Antonio Danizeti van de CNA.
De regering blijft bij haar standpunt dan er een speciaal WHO-panel moet komen om uitspraak te doen over de sojasubsidies. De Braziliaanse minister van Landbouw denkt eraan om een extra invoertarief op te leggen aan katoenimport uit de VS, om zo het voordeel dat die katoen door de subsidies heeft, uit te wissen. De VS hebben ondertussen al gedreigd om in hun plaats acties te ondernemen tegen de piraterij en andere schendingen van het intellectueel eigendomsrecht in Brazilië. Het resultaat van deze conflicten is essentieel voor Brazilië, dat nu probeert minder afhankelijk te zijn van buitenlands kapitaal om internationale financiële crises te doorstaan.