Provocaties Iran irriteren andere Golfstaten
Peyman Pejman
18 juni 2004
Een aantal recente incidenten in de Golfwateren heeft de relatie tussen Iran enerzijds en de Verenigde Arabische Emiraten, Katar en Oman anderzijds, onder druk gezet. De provocaties van Iran aan het adres van Katar en Oman zouden te maken hebben met de in Iraanse ogen te pro-Amerikaanse houding van de twee Golfstaten.
De laatste twee vijandige acties vonden vorige week plaats. Iran maakte bekend dat het een vissersboot met vijf bemanningsleden uit de Emiraten heeft geënterd, vlakbij Siri, een Iraans eiland tussen de Emiraten en Iran. Een paar dagen eerder ondernam Iran een soortgelijke actie bij zes andere vissersboten in de buurt van het eiland Qeshm, een paar kilometer van de Iraanse kust. Ongeveer een maand geleden werd een Iraanse vissersboot zelf geënterd door de marine van de Verenigde Arabische Emiraten. De bemanning werd vastgezet.
De Emiraten en Iran ruziën al sinds 1971 over drie onbewoonde eilanden van de eilandengroepen Abu Massa en Tunb.
Katar en Iran delen in de Golf dan weer het grootste aardgasreservoir ter wereld, dat 7 procent van de totale aardgasvoorraad bevat. Teheran verdenkt Katar ervan meer gas te winnen dan is afgesproken. Afgelopen zondag ontbood het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken de ambassadeur van Katar, vanwege de moord op een Iraanse visser door de Katarese marine. De visser zou afgelopen vrijdag bij een schietpartij zijn gedood. Twee andere vissers raakten gewond. Katar heeft twee Iraanse vissersboten geconfisqueerd en de bemanning gearresteerd.
Volgens Westerse diplomaten is ook Oman betrokken bij de incidenten. De kustwacht van Oman heeft volgens hen ten minste één Iraans bemanningslid doodgeschoten.
“Iran provoceert andere Golfstaten door schepen te sturen naar de territoriale wateren van de buurlanden,” zegt een diplomaat in de Verenigde Arabische Emiraten. “Niemand weet precies waarom, maar er wordt wel over gespeculeerd.” Die speculaties hebben vooral betrekking op de interne politiek in Iran en niet zozeer op diplomatieke problemen met andere Golfstaten. “We hebben geprobeerd om via stille diplomatie de kwestie met de Iraanse regering op te lossen, maar telkens als een oplossing zich lijkt aan te dienen, wordt die geblokkeerd door de conservatieven,” zegt een hoge functionaris van de Emiraten. “De hardliners hebben het goed gedaan bij de laatste verkiezingen en nu proberen ze hun invloed uit te breiden,” meent hij.
De provocaties van Iran aan het adres van Katar en Oman zouden te maken hebben met de in Iraanse ogen te pro-Amerikaanse houding van de twee Golfstaten. “De Amerikaanse aanwezigheid in de regio werkt Iran op de zenuwen,” zegt een veiligheidsanalist die anoniem wil blijven. “Iran geeft Washington een signaal zich niet te veel te bemoeien met Iraanse zaken, zoals de nucleaire plannen van Iran.”
Deze week dreigde Iran tegenover Washington nog het programma voor uraniumverrijking te hervatten als het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA), de nucleaire waakhond van de VN, een resolutie aanneemt die Iran veroordeeld voor het frustreren van de samenwerking met de IAEA. Volgens de Verenigde Staten bevestigen dergelijke dreigementen vermoedens dat Iran clandestien atoomwapens fabriceert. (JS/ADR)