Recordaantal dammen en blokkades afgebroken in Europa

De waterkrachtcentrale Iron Gate I in de Donau, ligt pal op de grens tussen Roemenië en Servië.

© hpgruesen/ Pixabay

Vorig jaar zijn 325 dammen en blokkades verwijderd uit Europese rivieren en dat is een record. Steeds meer Europese landen kiezen ervoor om rivieren een meer natuurlijke loop te geven.

Er is duidelijk een sprake van een trend: de 325 rivierbarrières die in 2022 verwijderd werden, zijn een stijging met ruim een derde tegenover het vorige record in 2021. Dat heeft te maken met een groter bewustzijn en de toegang tot Europese steun.

De barrières zijn vaak verouderd en onnodig, maar blijven wel ernstige schade toebrengen aan de biodiversiteit.

In de meeste gevallen namen landen relatief kleine barrières, lager dan 2 meter, weg. Toch zijn ook enkele tientallen stuwen van meer dan 5 meter hoog en waterkrachtdammen afgebroken.

Spanje is net als in 2021 Europees kampioen damverwijdering, gevolgd door Zweden en Frankrijk. Luxemburg en Letland zijn nieuwkomers in het klassement. Luxemburg verwijderde zijn eerste dam op de rivier de Pétrusse als onderdeel van een groter project om de natuurlijke stroom van het water te herstellen.

1,2 miljoen barrières

Volgens Dam Removal Europe is het essentieel voor natuurherstel om de barrières te verwijderen. Het draagt ook bij aan de wereldwijde Freshwater Challenge om tegen 2030 minstens 300.000 kilometer aan aangetaste rivieren te herstellen, een doel dat werd gelanceerd op de VN-waterconferentie in maart in New York.

Uit een rapport van de Europese Unie in 2020 bleek dat de Europese rivieren versnipperd worden door meer dan 1,2 miljoen barrières. Die zijn vaak verouderd en onnodig, maar blijven wel ernstige schade toebrengen aan de biodiversiteit.

Elk van die obstakels beïnvloedt de gezondheid van de rivier, de kwaliteit en beschikbaarheid van water en bedreigt het voortbestaan van kwetsbare soorten. Zo zorgden ze er vermoedelijk mee voor dat de populaties van zoetwatertrekvissen in Europa met 93 procent zijn afgenomen.

De barrières veranderen de natuurlijke stroming van een rivier, blokkeren de migratie van vissen en vangen sedimenten op die belangrijk zijn om rivieroevers en delta’s te beschermen tegen overstromingen en een stijgende zeespiegel.