Rusland: ‘Navo vijand nummer één’

De Franse regering heeft ingestemd met de verkoop van een amfibisch transportschip van het Mistral-type aan Rusland. Het geeft aan Moskou de mogelijkheid om voor anker te gaan in ondiepe wateren en troepen te droppen op het strand. Tijdens de oorlog met Georgië in 2008 bleek dat de Zwarte Zeevloot niet geschikt was voor zulke taken.
Het schip kan zestien aanvalshelikopters en verschillende pantservoertuigen vervoeren. De kostprijs van het schip zou tussen de 300 en 500 miljoen euro liggen. Frankrijk buigt zich momenteel nog over de vraag om drie extra schepen te leveren.
De verkoop is volgens persagentschap AP de eerste grote wapendeal ooit tussen een Navo-lid en Rusland en zorgt bij de buurlanden van Rusland voor heel wat commotie. Litouwen heeft in november Frankrijk gecontacteerd met de vraag om technische specificaties van het schip, waaronder de hoeveelheid munitie, toe te lichten.

Reacties

Georgië reageerde afwijzend. ‘Het is geen goed idee om zo’n schip te verkopen aan een land dat delen van andere landen bezet’, vertelde Temur Yakobashvili, de Georgische minister voor herintegratie, aan het persbureau AP. Robert Gates, de Amerikaanse minister van Defensie, uitte tijdens een gesprek met zijn Franse tegenhanger Hervé Morin zijn bezorgdheid, berichtte The New York Times.
De Franse president Nicolas Sarkozy tempert op de bezorgde westerse reacties. Hij vindt dat de verkoop geen militaire dreiging veroorzaakt. ‘We kunnen niet verwachten van Rusland dat het zich als een partner gedraagt als wij het zelf niet als een partner behandelen’, aldus Sarkozy.
Ondertussen meldde het Russische persbureau Ria Novosti dat Rusland begonnen is aan de bouw van een vierde kernonderzeeër, de St-Nicolaas. Rusland is van plan om acht duikboten van het Borey-type te bouwen. Aan boord van de 176 meter lange duikboten is plaats voor 16 Bulava-raketten en torpedo’s. De eerste onderzeeër, de Yuri Dolgoruky, zit momenteel al in de testfase.

Bedreigingen

De bekendmaking van de aankoop van nieuwe schepen komt een paar dagen na de afkondiging van een nieuwe Russische militaire doctrine. Die is een vernieuwing van de doctrines uit 1993 en 2000.
In het document worden voor de eerste keer de buitenlandse gevaren met naam genoemd. De Navo is volgens Rusland de belangrijkste bedreiging, onder meer door de wil om buurlanden zoals Oekraïne en Georgië op te nemen in de alliantie.
Navo-secretaris-generaal Anders Fogh Rasmussen verwierp de idee dat de Navo een bedreiging zou zijn voor Rusland. ‘De nieuwe doctrine geeft niet de correcte wereld weer. De Navo is geen vijand van Rusland. Het geeft de realiteit niet weer en het is in duidelijke tegenstelling met onze pogingen om de relatie tussen de Navo en Rusland te verbeteren’, zei hij in een Reuters-interview.
Naast de Navo beschouwt Rusland het inzetten van troepen in buurlanden en bondgenoten of in hun territoriale wateren als een belangrijke dreiging. Inmenging in interne aangelegenheden en territoriale claims zijn ook een voorbeeld van een bedreiging.

Nucleaire wapens

De Russische doctrine somt ook voor de eerste keer de mogelijkheden voor buitenlandse interventies op. Behalve de bescherming van de soeverniteit van Rusland en de strategische afschrikking is ook de bescherming van Russische burgers in het buitenland een reden om te interveniëren, bijvoorbeeld in Estland, Letland of Oekraïne. Daarnaast zijn onder meer nog de strijd tegen piraterij en het terrorisme valabele redenen om het leger in te zetten in het buitenland.
De nieuwe doctrine zwakt de rol van nucleaire wapens af. Rusland behoudt wel het recht om die wapens te gebruiken, maar onderwerpt het gebruik aan specifieke voorwaarden. Ze mogen enkel gebruikt worden als Rusland in zijn voortbestaan bedreigd wordt. Daarnaast zijn ze vooral bedoeld als afschrikkingsmiddel.
Voor de bekendmaking van de doctrine was er een grote bezorgdheid onder westerse waarnemers omtrent de rol die Moskou aan nucleaire wapens wou geven. Volgens sommigen is het document opmerkelijk milder dan de eerste ontwerpen van de doctrine.
‘Volgens de hedendaagse standaarden kan ik het omschrijven als een vredevolle militaire doctrine’, vertelde het hoofd van het Centrum voor Internationale Veiligheid van het Instituut voor Wereld Economie, Aleksey Arbatov, aan de Russische onlinekrant Gazeta.ru. ‘Ik heb alle eerdere teksten gelezen en de definitieve tekst is opmerkelijk terughoudend en mild zelfs in vergelijking met de doctrine van de VS.’