Schaarste aan basisproducten in Venezuela

“Als je een auto hebt, kun je naar vijf of zes supermarkten gaan en toch nog iets vinden, maar ik heb er geen en ik ben dus veroordeeld tot deze vreselijke wachtrijen”, zegt Sofía Navas aan de uitgang van een winkel in Caracas. Ze heeft net de haar toegestane 4 kilogram maïsbloem gekocht heeft om voor vijf kleinkinderen te koken.

Honderden meters

Maïsbloem vormt de basis voor arepa, het nationale brood. Tarwebloem is er al helemaal niet meer, een ramp voor banketbakker Carmen Vargas. “Ik probeer het op te los met pakken bloem die de buren me lenen.”

In de stad Barquisimeto, in het centrum van het land, zijn de rijen voor bloem honderden meters lang. In Maracaibo, de oliehoofstad in het westen, ontstond grote chaos toen de supermarkten met kip bevoorraad werden. In Guanare gebeurde hetzelfde met toiletpapier.

In de steden kan men nog naar meerdere plaatsen om te vinden wat men echt nodig heeft, in kleine dorpen is dat niet het geval.

Smokkel

Sinds 2007 zijn er bevoorradingsproblemen, zegt econoom Luis Vicente León, voorzitter van onderzoeksbureau Datanálisis. Aanvankelijk vonden de Venezolanen niet het merk van hun voorkeur, nu is de schaarste zo groot dat iedereen al blij is als hij wat vindt.

Als je de grens oversteekt en bijvoorbeeld in het Colombiaanse Cúcuta komt, dan is het contrast met de goed gevulde rekken van de supermarkten daar sprekend. Alleen zijn de producten daar drie tot vier keer duurder dan in Venezuela.

Het prijsverschil wakkert de smokkel aan. Wie erin slaagt goedkope bloem of rijst of toiletpapier te kopen in Venezuela, trekt ermee de grens over en verkoopt het daar aan een hogere prijs, zegt winkelier Luis Zambrano uit San Cristóbal.

Geen deviezen

“Het probleem is ontstaan doordat er geen deviezen zijn om producten, grondstoffen en andere goederen te importeren en doordat de prijzen jarenlang onder controle zijn gehouden met een hoge inflatie”, zegt León.

De bedrijven “hebben hun aanbod verminderd omdat ze niet over de productiecapaciteit beschikken en geen manier zien om in hun prijzen de inflatie te compenseren.”

Econoom Jesús Faría van de regerende socialistische partij PSUV wijst op de
“destabiliserende strategie van rechts, die gestuurd en gevoed wordt door de regering van de Verenigde Staten”. Binnen die strategie “speelt de economische oorlog een zeer bijzondere rol.” Volgens parlementslid Alfredo Ureña (PSUV) “is het probleem niet dat er schaarste is maar wel dat er gehamsterd wordt. En er is geen inflatie maar wel speculatie.”

Gesubsidieerde prijzen

President Nicolas Maduro had in mei een vergadering met Polar, de grootste voedingsgroep van het land. Daar werd overeengekomen de deviezenstroom mogelijk te maken zodat de agro-industrie haar maximale capaciteit kan benutten.

De Venezolaanse overheid stuurt ook prijzen en tarieven. Het ministerie van Voeding voert voor honderden miljoenen euro’s voedingsproducten in en verdeelt die aan gesubsidieerde prijzen.

Bij zijn bezoek aan Argentinië, Bolivia, Brazilië en Uruguay vorige maand sloot Maduro akkoorden over voedselaankopen om de bevoorradingsproblemen te verminderen.

Dalende productie

Volgens de overheid voert Venezuela 30 tot 50 procent van zijn voedsel in. Volgens de bedrijfswereld gaat het eerder om 70 procent.

Minister van Economie Nelson Merentes benadrukt dat “de mensen nu meer inkomen hebben en dat hun consumptie de vraag doet toenemen.”

Volgens econoom Ángel Alayón heeft de overheid sinds 2008 een tiental grote agro-industriële bedrijven onteigend. “In al die bedrijven is de productie aanzienlijk gedaald, zonder dat de resterende privébedrijven de markt kunnen bevoorraden.”

Volgens León moeten de beperkingen op de invoer van grondstoffen en op de private productie verminderd worden.

Politieke analisten als Fausto Masó zeggen dat Maduro steeds meer een beroep zal moeten doen op de privésector om de schaarste tegen te gaan.