Senegal bekeert zich tot afvalverwerking op zijn Europees
Abdou Faye
06 juni 2004
Dakar gaat binnenkort als een één van de eerste Afrikaanse steden zijn afval recycleren en verwerken. De Senegalese regering heeft daarvoor een contract gesloten met een Europese partner. Op de stortplaats aan de rand van de hoofdstad, waar het afval al 25 jaar ligt te stinken, wordt een modern afvalverwerkingsbedrijf gebouwd.
Op de stortplaats Mbeubeuss, in één van de buitenwijken van Dakar, lopen mannen van alle leeftijden de hele dag te zoeken naar dingen die ze kunnen verkopen. Tussen de vliegen door zoeken ze het hele terrein af naar plastic, stukken ijzer, blikjes en zelfs voedsel.
Jutter is geen baan die voor iedereen is weggelegd, legt Ousmane Sarr (30) ons uit. Om de beste spullen te bemachtigen moet je slim zijn. Je moet ook sterk zijn om je aan de vuilniswagens te kunnen vastklampen. Ousmane levert zijn buit af bij smidsen en bedrijfjes die zich specialiseren in de recycling van plastic of ijzer. Coca-Cola blikjes worden gebruikt om kleine doosjes van te maken.
Deze onvoorstelbare berg rommel - 600 hectare groot - ligt hier al sinds 1970. In die tijd leek het nog een goed idee om een stortplaats te maken van het opgedroogde meer van Mbeubeuss. Het lag op de juiste afstand van Dakar. Maar intussen is de afvalberg opgeslokt door de snel groeiende metropool, waar drie van de tien miljoen Senegalezen wonen. Over zes jaar telt Dakar vijf miljoen inwoners en dat betekent ook steeds meer afval. Mbeubeuss kreeg in 1998 nog 321.000 ton afval te verwerken. Vorig jaar was dat een half miljoen ton per jaar.
De legendarische stortplaats kwam vorig jaar op de nationale politieke agenda toen de minister van Milieu de sanering van het voormalige meer uitriep tot één van zijn prioriteiten voor 2003. Een ware ecologische catastrofe, zo noemde hij het terrein. De kans bestaat dat de 25 jaar oude afvalberg het grondwater vergiftigt. De gevolgen zouden niet te overzien zijn, want in de buitenwijken van Dakar drinken de meeste mensen nog bronwater.
Drie jaar na de beslissing tot sluiting is er nog niets gebeurd. Gandoul, een dorp op 70 kilometer van Dakar, werd in 2001 uitgekozen als nieuwe bestemming voor het afval. Maar de inwoners daar verzetten zich hevig tegen de komst van de stortplaats.
De drie jaar geleden opgerichte groene partij RES-Greens, steunde de protesten. Het verzet van de inwoners van Gandoul is volledig terecht, zegt partijvoorzitter Ousmane Sow Huchard. Het behoud van de levenskwaliteit is een basisrecht voor iedereen. RES-Greens stelde een oplossing voor die vrij nieuw was voor Senegal: afval recycleren in plaats van het te verplaatsen.
De Senegalese regering ging overstag en viel uiteindelijk voor een offerte van een Europees afvalbedrijf om in Gandoul een modern afvalverwerkingsbedrijf te bouwen. Het Zwitserse Alcyon haalde een contract ter waarde van negen miljoen dollar binnen om de komende 25 jaar de afval op te halen en te behandelen. Dochterbedrijf AMA-Senegal belooft dat het afval voortaan gesorteerd zal worden. Een deel ervan wordt verkocht als compost en zelfs als elektriciteit. De rest wordt begraven.
De conclusie van het verhaal, zegt AMA-directeur Samba Sarr is dat we de afvalberg van Mbeubeuss niet gewoon gaan verkassen naar Gandoul. Neen, in de plaats daarvan creëren we een uniek centrum voor afvalverwerking dat voldoet aan ecologische criteria. Goed voor het milieu, en het levert nieuwe banen op.
Bij de omwonenden zijn die beloftes voorlopig gericht aan dovemansoren. Laat de afvalberg bij de mensen van Mbeubeuss, zegt Abou Ciss, de voorzitter van het bewonerscomité van Gandoul. Die mensen willen niks liever. Het nieuwe terrein, zo benadrukt de voorzitter, zal enkel misdaad, diefstal en vervuiling meebrengen.
In Mbeubeuss willen ze alles inderdaad bij het oude laten. Ze brengen hier al 25 jaar afval naartoe. Er is geen enkel bewijs dat er sprake is van gevaarlijke vervuiling, zegt jutter Mousa Seck. Als het moet, verhuis ik mee met het afval, voegt hij er aan toe. (MM/JS)