Seropositieve gevangenen niet onverdeeld gelukkig met vrijlating
Zarina Geloo
22 oktober 2004
Sinds eind 2001 heeft de president van Zambia meer dan 300 gevangenen vrijgelaten omdat ze in een vervorderd stadium van aids waren beland. Verrassend genoeg komt het sterkte protest daartegen in sommige gevallen van de gevangenen en hun families.
President Levy Mwanawasa liet de zieke gevangenen vrij om menslievende redenen. We denken dat mensen die ongeneeslijk ziek zijn hun laatste dagen het best met hun families doorbrengen, zegt ook gevangeniscommissaris Jethro Mumbuwa. Maar hij voegt daaraan toe dat de Zambiaanse detentie-instellingen ook simpelweg niet over de nodige middelen beschikken om ernstig zieke veroordeelden te verzorgen.
Hoewel vele van de vrijgelaten gevangenen levenslange straffen uitzaten voor ernstige misdrijven, zijn het in sommige gevallen niet zozeer hun slachtoffers, maar juist zijzelf en hun families die zich het meest verzetten. De overheid moet hem houden, want ik kan niet doen waarin zij faalden. Ik kan me geen aidsremmers veroorloven. Het is traumatisch voor de kinderen om hun vader zo te zien, zegt de echtgenote van de vrijgelaten Samson Nkumba. Ook Nkumba zelf vindt het wrang dat hij eerst werd opgesloten omdat hij een gevaar voor de samenleving zou zijn, en nu besmet met een dodelijke ziekte wordt teruggestuurd.
Zambianen zijn arm. Als je eerst de broodwinner hebt opgesloten, hoe verwacht je dan later dat de familie voor hem kan zorgen als hij ziek is?, vraagt Clement Mfuzi, de voorzitter van het Netwerk van Zambianen met HIV/Aids.
De organisatie vreest ook dat de vrijgelaten gevangenen mogelijk voor zichzelf ontkennen dat ze besmet zijn en onveilige seks zullen hebben. De gevangenisautoriteiten stellen dat de gevangenen begeleiding krijgen voor ze worden vrijgelaten om te verzekeren dat ze zich van dat gevaar bewust zijn. Maar het netwerk betwijfelt of dat goed gebeurt, en vraagt zich af of families ook uitleg krijgen over de manier waarop ze de vrijgelaten patiënten moeten verzorgen.
De vrijgelaten Nkumba bevestigt die vrees. Noch ik noch iemand van mijn familie heeft begeleiding gekregen, en ik heb ook van geen enkele van mijn lotgenoten gehoord dat zoiets bij hen wel het geval was. We kregen gewoon te horen dat we vrijgelaten werden - dat was het, zegt hij.
Eerder deze maand woedde in Zambia al een heftig debat over de vraag of aids-tests verplicht gemaakt zouden moeten worden. Volgens het VN-programma van de Verenigde Naties test momenteel 19 procent van de Zambianen positief op HIV. (ADR/PD)