Sierra Leone opent jacht op spookscholen
Lansana Fofana
30 september 2008
Het fenomeen van “spookleraars” was al langer bekend in sommige Afrikaanse landen. De regering betaalt er trouw mensen uit die helemaal geen les geven. Sierra Leone heeft nu de jacht geopend op spookscholen: hele onderwijsinstellingen die alleen bestaan op het papier van een door en door corruptie administratie.
Magnus Kamara is een schoolinspecteur met niet alledaagse opdracht. Hij reist het hele land rond op zoek naar scholen die niet bestaan. “Het is een schokkende ervaring”, zegt Kamara. “In een dorp in het noorden waren acht scholen geregistreerd, maar toen we aankwamen zagen we zelfs geen gebouwen, laat staan leraars of leerlingen. Er was nochtans een lange lijst met leerlingen beschikbaar. En het ministerie betaalde er elke maand trouw lonen en subsidies.”
Minister van Onderwijs Minkailu Bah heeft de inspecteurs op pad gestuurd om eens en voor altijd komaf te maken met de spookscholen. Hij is zich ervan bewust dat de fraude alleen mogelijk is omdat sommige van zijn ambtenaren onder een hoedje spelen met de collega’s van Financiën, dat de lonen uitbetaalt. Hoeveel geld er verloren gaat, is nog niet duidelijk, maar volgen Bah gaat het om “tienduizenden euro’s, elke maand.”
Officieel heeft Sierra Leone 33.165 leraars, maar de minister hecht weinig geloof in dat cijfer. “Ik geloof nooit dat we er zoveel hebben. Daarom heb ik deze grote inspectieronde opgezet.” Bah laat niet in zijn kaarten kijken. De lijst met spookscholen is nog niet klaar en er is ook nog niemand gearresteerd.
“Om te beginnen ga ik de scholen sluiten die ik zelf heb ontdekt in het district Tonkolili in het noorden”, belooft de minister. “Toen ik daar was vroeg ik om met de leraars te spreken, maar niemand van de twintig jonge mannen die kwamen opdraven was een echte leraar. Er waren ook geen klaslokalen. Toen ze begrepen dat ze kans liepen om gearresteerd te worden, zette de zogenaamde schooldirectie en de leraars het op een lopen.”
Armoedeprobleem
Het probleem van de spookleraars bestond al voor de bloedige burgeroorlog van 1991 tot 2002, zegt socioloog Thomas Kobba. “Alleen heeft de oorlog de corruptie nog erger gemaakt, omwille van de massale armoede en het verval van morele normen en waarden in het schoolsysteem.”
De leraars en de schooldirecteurs krijgen een bijzonder laag loon, wat de verleiding erg groot maakt om te frauderen. Een leraar in het middelbaar onderwijs verdient 49 euro per maand, niet genoeg om een gezin te onderhouden. Bovendien heeft het ministerie bij honderden pas aangeworven leraars al een half jaar de lonen niet meer uitbetaald. De leraars hebben al gedreigd het werk neer te leggen, maar het ministerie belooft beterschap eens het probleem van de spookscholen is opgelost.
Na de inspectieronde wil Bah de augiasstal van zijn eigen ministerie van Onderwijs uitmesten. Volgens de nationale anticorruptiecommissie is Onderwijs een van de meest corrupte diensten van het overheidsapparaat.
Bij dit artikel hoort een foto in printformaat: http://ipsnews.net/pictures/200809_GhostSchools_HighRes.jpg
