Steeds minder boerderijen in de wereld

Onderzoeker Zia Mehrabi: ‘Kleinere boerderijen hebben doorgaans meer biodiversiteit en telen meer verschillende gewassen, waardoor ze beter bestand zijn tegen uitbraken van plagen en klimaatschokken.’

Public Domain / Pixabay

Tegen het einde van deze eeuw zal het aantal boerderijen in de wereld met de helft gekrompen zijn, stelt onderzoek in het wetenschappelijk  tijdschrift Nature. De overblijvende bedrijven worden steeds groter, en dat vormt risico’s voor de biodiversiteit en onze voedselsystemen.

De studie in Nature bekijkt het aantal en de grootte van boerderijen vanaf de jaren 1960 tot 2013 in meer dan 180 landen. Op basis van die trends voorspelt ze dat het aantal boerderijen wereldwijd sterk zal dalen, van 616 miljoen in 2020 tot 272 miljoen in 2100.

Een belangrijke reden daarvoor is plattelandsvlucht: naarmate de economie van een land groeit, migreren meer mensen naar stedelijke gebieden en blijven minder mensen over om te boeren op het platteland.

Wereldwijd

In de Verenigde Staten en West-Europa neemt het aantal boerderijen al decennialang af en worden boerderijen tegelijk steeds groter. Uit de meest recente gegevens van het Amerikaanse ministerie van Landbouw blijkt dat het aantal landbouwbedrijven er tussen 2007 en 2022 daalde met 200.000.

Maar ook in Azië, het Midden-Oosten, Noord-Afrika, Oceanië, Latijns-Amerika en het Caribisch gebied zal die trend zich vanaf het midden van deze eeuw manifesteren, denken de onderzoekers. Afrika ten Zuiden van de Sahara zal later deze eeuw volgen.

Gevolgen

Het onderzoek laat zien dat zelfs als de totale hoeveelheid landbouwareaal de komende jaren niet verandert, minder mensen die beschikbare grond zullen bezitten en bewerken. Dat kan gevolgen hebben voor de biodiversiteit.

‘Grotere landbouwbedrijven hebben doorgaans minder biodiversiteit en meer monoculturen.’
- Onderzoeker Zia Mehrabi

‘Grotere landbouwbedrijven hebben doorgaans minder biodiversiteit en meer monoculturen’, zegt Zia Mehrabi, hoogleraar Milieustudies aan de Universiteit van California Boulder en hoofdauteur van de studie. ‘Kleinere boerderijen hebben doorgaans meer biodiversiteit en telen meer verschillende gewassen, waardoor ze beter bestand zijn tegen uitbraken van plagen en klimaatschokken.’

Ook de voedselvoorziening loopt risico. Uit eerder onderzoek bleek dat ‘s werelds kleinste boerderijen maar een kwart van de landbouwgrond ter wereld uitmaken, maar wel een derde van het wereldvoedsel oogsten.

Bovendien betekenen minder boerderijen mogelijk ook een afname van waardevolle inheemse kennis die boeren doorgeven. Naarmate boerderijen consolideren, wordt die kennis vervangen door nieuwe technologie en mechanisatie.

Divers voedselportfolio

Mehrabi vergelijkt het met beleggen: net zoals een diverse beleggingsportefeuille beter presteert dan alles inzetten op enkele sectoren, heeft diversiteit in de wereldwijde landbouwportfolio op de lange termijn voordelen.

‘Als je investeert in de huidige voedselsystemen met ongeveer zeshonderd miljoen boerderijen, is je portfolio behoorlijk divers’, zegt hij. ‘Als één boerderij schade lijdt, is de kans groot dat de impact op de portfolio wordt gecompenseerd door het succes van een ander landbouwbedrijf. Maar als je het aantal boerderijen verkleint en hun omvang vergroot, zal het effect van die schok op je portefeuille toenemen. Je loopt meer risico.’

Ondersteuning

Er zijn ook positieve kanten: uit de studie blijkt dat de consolidatie in de landbouw kan leiden tot hogere arbeidsproductiviteit en economische groei, met een groter personeelsbestand. En er zijn meer economische kansen en dus meer mogelijkheden voor mensen om een carrière uit te stippelen binnen of buiten de landbouwsector.

Maar de toekomstige landbouwers zullen wel meer steun nodig hebben, zegt Mehrabi, die erop wijst dat de zelfmoordcijfers in de landbouw tot de hoogste per beroep in de VS behoren.

‘Momenteel hebben we ongeveer zeshonderd miljoen boerderijen die de wereld voeden, en ze dragen acht miljard mensen op hun schouders’, zegt hij. ‘Tegen het einde van de eeuw zullen we waarschijnlijk de helft van het aantal boeren hebben, en die moeten nog meer mensen voeden. We moeten echt nadenken over hoe we de onderwijs- en ondersteuningssystemen kunnen opzetten om die boeren te ondersteunen.’