Stijgende zeespiegel jaagt in Bangladesh 1,3 miljoen mensen op de vlucht tegen 2050

Overstroming in Dhaka, 2014. Een mathematisch model van de American Geophysical Union (AGU) heeft berekend dat het aantal Bangladeshi die hun woonplaats moeten verlaten door het wassende zeewater, tegen 2050 kan oplopen tot 1,3 miljoen.

Dougsyme / Flickr (CC BY 2.0)

De zuidelijke kustregio’s van Bangladesh zullen in de komende decennia zo hard geraakt worden door het stijgende zeeniveau, dat het een migratie zal op gang brengen die gevoeld zal worden op het hele grondgebied. Dat is de conclusie van een nieuwe studie.

Een mathematisch model van de American Geophysical Union (AGU) heeft berekend dat het aantal Bangladeshi die hun woonplaats moeten verlaten door het wassende zeewater, tegen 2050 kan oplopen tot 1,3 miljoen.

Het internationaal wetenschapscollectief voorspelt dat die migratie om impact zal hebben in alle 64 districten van het land. Een migratiegolf van die schaal kan oorspronkelijke bewoners op hun beurt doen verhuizen, wat een bredere interne migratie kan teweegbrengen.

Hoofdstad barst uit haar voegen

Zo is de hoofdstad Dhaka op dit moment een populair toevluchtsoord voor Bangladeshi op de vlucht. De onderzoekers verwachten echter dat de bevolking van de stad binnen een aantal jaar zal afnemen, omdat inwoners de overbelaste metropool zullen verlaten.

Tien procent van de wereldbevolking woont in gebieden die deze eeuw nog onbewoonbaar kunnen worden door de stijging van het zeeniveau.

De stad barst nu al uit haar voegen: momenteel wordt het aantal inwoners geschat op zo’n 21 miljoen. Jaarlijks komen daar ongeveer 400.000 mensen bij, niemand die weet hoeveel klimaatvluchtelingen daarbij zijn. Door de grote nood aan drinkwater raakt het grondwater uitgeput en verzakt de bodem.

Momenteel wonen ongeveer 600 miljoen mensen wereldwijd - dat is ongeveer 10 procent van de wereldbevolking - in gebieden die deze eeuw nog onbewoonbaar kunnen worden door de stijging van het zeeniveau. De onderzoekers stellen dat hun model overheden kan helpen om zich daarop voor te bereiden, door te voorspellen welke steden een groot aantal klimaatvluchtelingen kunnen verwachten.

‘Met deze studie willen we tot een beter begrip komen van de directe ontheemding door zeespiegelstijging, maar ook van het watervaleffect dat die migratie kan veroorzaken in het hele land’, zegt coauteur Maurizio Porfiri.

‘Zo zien we in het model dat Dhaka aanvankelijk het toevluchtsoord bij uitstek is, maar wanneer de stad overbevolkt raakt zullen de bewoners andere oorden opzoeken. Zo zal elke regio een deel van de ontheemden moeten opvangen.’

Extreem kwetsbaar

Bangladesh wordt gezien als een van de meest kwetsbare landen voor de opwarming van de aarde. Door zijn lage ligging en hoge bevolkingsdichtheid wordt het nu al hard getroffen door overstromingen. De zee stijgt er sneller dan het wereldwijde gemiddelde, onder meer omdat een deel van het land op een tektonische plaat ligt die aan het zakken is. Bovendien krijgt Bangladesh sinds enkele decennia te maken met steeds meer en steeds extremere stormen.

De onderzoekers van AGU zeggen dat hun model kan gebruikt worden om migratietrends te voorspellen die veroorzaakt worden door eender welke natuurramp. Naast overstromingen slaan mensen ook op de vlucht voor onder meer droogtes, bosbranden en aardbevingen.

‘Wiskundige modellen zijn de enige houvast die we hebben om onze toekomstige beslissingen op te baseren’, zegt hoofdauteur en ingenieur aan de Universiteit van Napels Pietro De Lellis. De studie houdt rekening met zaken zoals of mensen in staat zijn om hun thuis te verlaten en of ze bereid zijn dat te doen. Het brengt ook de waarschijnlijkheid van hun terugkeer in rekening.

‘De studie heeft zich terecht gericht op de complexiteit van menselijk gedrag dat een rol speelt bij de besluitvorming van potentiële migranten’, zegt Saleemul Huq, directeur van het in Dhaka gevestigde International Centre for Climate Change and Development. ‘Niet alleen Dhaka, maar ook steden in andere delen van het land moeten zich voorbereiden om in de toekomst klimaatmigranten op te vangen.’

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner Thomson Reuters News Foundation