TerraCycle: 'Alles is recycleerbaar'

In 2001 kreeg TerraCycle-stichter Tom Szaky het idee om de mest van wormen te verkopen als plantenvoeding. Toen een supermarktketen een grote bestelling plaatste, besloot hij de mest in gebruikte frisdrankflessen aan te bieden. Dat afval geld kan opleveren, vond Szaky een fantastisch idee. Outsmart waste –wees afval te slim af– is de slogan van TerraCycle, dat vandaag wereldwijd actief is. ‘Het ultieme doel is om de consument anders naar afval te laten kijken’, zegt Eytan Boosman, de Benelux-manager van TerraCycle. ‘Alles kan gerecycleerd worden maar omdat het geld kost, gebeurt het niet.’

In samenwerking met meer dan zestig merken zamelt TerraCycle in 24 landen afval in. De inzameling gebeurt bijna altijd via de consument. Boosman: ‘Soms halen we het afval rechtstreeks op bij de bedrijven die het produceren. In België starten we binnenkort bijvoorbeeld met een programma voor wegwerphandschoenen en -jassen uit laboratoria en fabrieken.’

TerraCycle verwerkt het ingezamelde afval tot duurzame grondstoffen en nieuwe producten. ‘Wie meewerkt, krijgt waardepunten in ruil voor zijn afval. Die punten kan je schenken aan een non-profit organisatie, die vervolgens uitbetaald wordt. In België kan je bijvoorbeeld de Make-A-Wish Foundation steunen maar je kan ook schenken aan kleine, lokale non-profits. Momenteel zamelen we pennen in om gieters, afvalbakken en pennenhouders van te maken.’

Samen met bedrijven

Boosman erkent dat er in Europa al heel wat recyclage-initiatieven bestaan. ‘Wij focussen op het afval dat niet door de overheid wordt ingezameld en gerecycleerd –van schrijfgerief tot sigarettenpeuken.’ Daarvoor werkt TerraCycle onder meer samen met de tabaksindustrie. ‘Sigaretten en kauwgom creëren een enorme overlast op straat. Beide industrieën zijn bereid te betalen om dat probleem op te lossen. Ze willen af van het idee dat je het afval ervan gewoon op straat gooit.’

De samenwerking met grote bedrijven –die de nodige cash hebben– maakt dat TerraCycle laagdrempelige, goedkope projecten kan opzetten. ‘In Nederland heb je inzamelteams die wekelijks een doos pennen opsturen. Als zij de verzending zelf zouden moeten betalen, zouden we minder vrijwilligers vinden.’

Naast recyclage breekt TerraCycle ook een lans voor hergebruik. Boosman: ‘Hergebruik van verpakkingen is in de meeste gevallen echt lastig, maar draagt zeker onze voorkeur weg. Ook gsm’s zijn perfect voor hergebruik.’ Bij het meeste afval ligt hergebruik echter moeilijk. ‘In Amerika hebben we een project waarbij we van gebruikte yoghurtpakjes een bloempotje maakten. Daarvan zijn er miljoenen verkocht bij een groot tuincentrum.’

‘Natuurlijk zit er een marketingaspect aan’, zegt Boosman. ‘Persoonlijk vind ik dat ook geen punt. Als je als bedrijf je best doet voor een beter milieu, mag dat gepromoot worden, vind ik. Het programma is uniek door zijn transparantie. Bij ons kan je zien hoeveel inzamelaars er zijn, wat met het afval gemaakt wordt, hoeveel er wordt ingezameld en hoeveel geld er op die manier is bijeengehaald. Transparantie is voor zowel de consument als de producent belangrijk.’

Voorkomen beter dan genezen

Afval voorkomen is natuurlijk nog beter dan hergebruiken of recycleren. Daar is Boosman het volmondig mee eens. ‘Recycleren of upcycling komen pas op de tweede plaats. Afval verbranden of storten zijn de allerlaatste opties. Dat doen wij absoluut nooit.’

Zowel de consument als de producent dragen volgens Boosman verantwoordelijkheid. ‘De consument moet duidelijk laten zien dat hij duurzame producten wil. Dan volgt de fabrikant zeker. Tegenwoordig moet alles individueel verpakt worden, vroeger was dat niet zo.

En dan is er nog het principe van afvalscheiding. ‘Hoe meer je scheidt, hoe zuiverder de grondstof. Dat is wel heel kapitaalintensief. Gelukkig zijn er mensen die dat doen op grote schaal. Helaas is er heel veel afval. Er zijn heel veel kanten aan het probleem en heel veel plekken waar ingegrepen moet worden, soms door de overheid, soms door de consument of producent.’

Niet verwonderlijk vindt Boosman de filosofie van TerraCycle een goede oplossing. ‘Het is een manier om het probleem op te lossen maar ook om de perceptie van de consument te veranderen. Daar is ons systeem ideaal voor. We proberen consumenten op een speelse manier aan boord te krijgen maar willen hen ook doen nadenken. Van papier en glas weet iedereen dat het gesorteerd moet worden. Bij het afval dat consumenten nog niet sorteren staat echter bijna niemand stil. We moeten af van het idee van afval. Het zijn grondstoffen. Om die perceptie te veranderen, is ons concept ideaal.’