Thailand op weg naar democratie?

Roodhemdenprotest in Bangkok

Nate Robert CC BY 2.0

Thailand is vooral populair als vakantiebestemming, maar het land wordt al vier jaar geleid door een militaire junta. De bevolking roept om een nieuwe burgerregering en op 24 februari komen er eindelijk nieuwe verkiezingen. Maar veel Thai vragen zich af of die wel eerlijk zullen verlopen, en er is veel ongenoegen.

Pattaya, de bekende Thaise badplaats op zo’n 150 kilometer van hoofdstad Bangkok. Toeristen liggen op het strand of lurken aan een cocktail in één van de talrijke bars.
En dan komt er plots een luidruchtige stoet voorbij. Manifestanten scanderen slogans en er klinkt opzwepende muziek. Voorbijgangers maken foto’s of steken enthousiast hun duim op. Maar deze betogers, de meeste in rode t-shirts, schreeuwen vooral om meer democratie.

De kledij verwijst naar de ‘roodhemden’, aanhangers van de burgerregering die in 2014 na een geweldloze coup de laan werd uitgestuurd.

Het militaire regime kreeg dan weer applaus van de ‘geelhemden’, aanhangers van de elite, die vonden dat toenmalig premier Yingluck Shinawatra corrupt was.

Na maanden van straatprotest zou de junta eerst ‘orde op zaken stellen’ en daarna plaats maken voor een nieuwe regering. Maar de beloofde verkiezingen zijn sindsdien telkens opnieuw uitgesteld, tot grote ontevredenheid van de bevolking, aan verschillende kanten van het politieke spectrum.

Geen uitstel meer

Eén van de deelneemsters aan de betoging, Travinan (51), zegt dat ze de politieke instabiliteit in haar portemonnee voelt. De inkomsten van haar bakkerij zijn met 60 procent gedaald. Ze verdient nog 50 euro per dag, zegt ze, in plaats van 160 euro vroeger.

“Er moeten dringend nieuwe verkiezingen komen”, zegt ze. “Alleen zo kan het land uit de impasse geraken.” Dat is meteen ook de slogan van deze betoging: “Geen uitstel meer, maar verkiezingen.”

“Er moeten dringend nieuwe verkiezingen komen. Alleen zo kan Thailand uit de impasse geraken”

Ook Took (60) schreeuwt luidkeels mee. Als ik vraag waarom ze zo gemotiveerd is, vertelt ze het verhaal van de Wat Pathum Wanaram tempel in Bangkok.

Daar heeft ze in 2010 gezien hoe het leger een bloedig einde maakte aan de zoveelste protestmars voor democratie. In totaal werden toen meer dan tachtig mensen gedood, ook manifestanten die in de tempel waren gevlucht om beschutting te zoeken. Er werd vanop een brug naar beneden geschoten. Took kon horen hoe de soldaten het bevel kregen om “niemand te laten ontsnappen.”

Rap Against Dictatorship

Als de muziek opnieuw begint te spelen, breekt ze haar verhaal af en begint ze als een bezetene te dansen. Alsof ze de frustratie van zich wil afgooien. Het nummer dat uit de luidsprekers knalt, is de populaire protestsong van Rap Against Dictatorship.

De titel, Protee Kum Mee, is slang voor “Mijn land heeft dit” en verwijst naar wat er volgens de rappers in Thailand fout gaat. Het is een aanklacht tegen het leger, het uitblijven van verkiezingen en het gebrek aan vrije meningsuiting. De rapsong staat sinds oktober op Youtube en werd al sindsdien meer 46 miljoen keer aangeklikt. De jonge muzikanten hebben duidelijk een gevoelige snaar geraakt.

Twee dagen later kan ik één van hen ontmoeten. Zijn schuilnaam is ‘Hockhacker’. Hij is een eerder bedeesde jongeman van 28, die een beetje overdonderd is door het plotse succes van de muziek die hij samen met zijn vrienden gemaakt heeft. “Ik zit al drie jaar in de hip hop underground scene, maar tot nu toe heb ik niet veel aandacht gekregen”, vertelt hij. “Pas toen de politie het nummer opmerkte, werd er over geschreven in de kranten en ging het viraal.”

Tot nu toe heeft de overheid weinig ondernomen om de band het zwijgen op te leggen. En dat is opmerkelijk, want het nummer staat bol van de expliciete kritiek. “We hebben niets illegaals gedaan”, verdedigt Hockhacker zich. “Ik denk dat leger en politie begrijpen dat ze ons alleen maar populairder zouden maken door ons op te pakken of te bedreigen.”

Spionage

Nochtans duldt de junta weinig tegenspraak. Regelmatig wordt er mensen veroordeeld voor het overtreden van het samenscholingsverbod, dat politieke bijeenkomsten van meer dan vijf mensen verbiedt.

Regelmatig wordt er mensen veroordeeld voor het overtreden van het samenscholingsverbod, dat politieke bijeenkomsten van meer dan vijf mensen verbiedt.

En de zogenaamde lèse majesté, de majesteistsschennis, kan ingeroepen worden voor de minste zogenaamde belediging van de koning. Als je die term nog maar laat vallen in Thailand kijken mensen zenuwachtig in het rond of beginnen ze spontaan te fluisteren.

Ook de campus van de Thammasaat-universiteit in Bangkok wordt door het regime in de gaten gehouden. Ik ontmoet er Parit Chiwarak (20), een welbespraakte jongeman die pleit voor een hervorming van het onderwijssysteem. Af en toe organiseert hij ook politieke meetings. “Mijn huis wordt bespioneerd, zelfs mijn moeder is al gevolgd. Ook als we een gewone klasdiscussie houden, is er altijd een veiligheidsagent in de buurt. Eén keer is de politie binnengevallen in ons studentenlokaal. Ze hadden handboeien klaar, puur om de aanwezigen te intimideren.”

Coup na coup

Deze generatie is opgegroeid met staatsgrepen. Toen ze nog kind waren, in 2006, greep het leger al eens de macht. En acht jaar later, tijdens hun tienerjaren, gebeurde dat een tweede keer. De coup van 2014 was de twaalfde in 80 jaar tijd in Thailand. De jongeren denken niet dat de komende verkiezingen meteen voor rust zullen zorgen. Daarvoor zijn de politieke krachtverhoudingen te ingewikkeld. Zo werd vorig jaar een grondwetswijziging goedgekeurd die het leger veel effectieve macht geeft -burgerregering of niet.
Volgens Parit staat er het land nog een heel moeilijk decennium te wachten, “maar daarna komt er echt gerechtigheid en democratie”.

Voorlopig willen deze studenten niet gaan betogen. “Als er teveel protest komt, kan de dictatuur dat inroepen als een argument om de verkiezingen nog eens uit te stellen”, zegt Parit. Alleen als de junta zich toch niet aan haar verkiezingsbelofte zou houden, denkt hij dat grote manifestaties onvermijdelijk zijn. En dan zou het ook wel eens gewelddadig kunnen worden.

In principe keurt de koning de verkiezingsdatum goed op 2 januari.
Twee dagen later moet ook het verkiezingscomité nog zijn fiat geven. Pas dan zijn de Thai zeker dat ze eind februari naar de stembus kunnen.