Thaise rappers roepen op tot hervormingen in nieuwe videoclip

‘Ik volg Prayut niet, maar ik ken wel zijn verhaal. Thuis heb ik geen kalender, want ik wil hervormingen’, zo begint de tekst van Reform (Hervorm).

Prayut is de huidige eerste minister, die in 2014 een staatsgreep pleegde en vorig jaar aan de macht kon blijven na omstreden verkiezingen.

Op een klassieke Thaise kalender staan foto’s van de koninklijke familie, dus de tweede zin is een rechtstreekse verwijzing naar de monarchie.

Sinds half oktober klinkt het protest op de regering steeds luider en zijn er bijna dagelijks manifestaties in de straten van Bangkok.

Belangrijkste eisen

De twee grootste eisen van de betogers zijn dat de regering opstapt en dat de rol van de koning op zijn minst wordt aangepast.

Sommigen pleiten zelfs onomwonden voor een republiek. Het refrein van de song luidt simpelweg ‘ga weg, ga weg’.

In het nummer wordt de koning rechtstreeks aangesproken, wat op zich al een inbreuk is op het protocol. De rappers noemen hem onder meer “een rukker” en sneren dat hij belastinggeld opsoupeert en niet eens in zijn eigen land woont.

Koning Vajiralonkgkorn kwam in 2016 op de troon na het overlijden van zijn vader Bhumibol. Die had zeventig jaar op de troon gezeten en was erg geliefd.

Zijn zoon Rama X had van bij zijn aantreden echter een negatief imago. Hij heeft een kwalijke reputatie wat vrouwen betreft, verblijft meer dan de helft van het jaar in Duitsland en zou persoonlijk de opdracht hebben gegeven om tegenstanders van de monarchie uit de weg te ruimen.

Lèse Majesté

Die verwijten komen één voor één aan bod in het nummer (‘Laat onze vrienden vrij, bastaard, wij gaan niet knielen’) en de vorst wordt uitgedaagd om te reageren op de vele aantijgingen.

Volgens de zogenaamde Lèse Majesté-wet kan je in Thailand al veroordeeld worden als je bijvoorbeeld niet eerbiedig groet voor een portret van de koning. Dat deze beledigende woorden nu hardop worden uitgesproken, en verspreid via het internet, is dan ook erg uitzonderlijk.

De Thaise taal heeft veel beleefdheidsvormen, vooral om respect te tonen voor iemand die ouder is. De jongeren richten zich in het nummer ook tot de entourage van de premier en de koning, een generatie die baat heeft bij een status quo. En ze negeren met opzet die formele aansprekingen.

‘Lik maar zijn gat, je zal nooit beter worden dan Foo Foo’, een verwijzing naar de poedel die Vajiralongkorn ooit tot luchtmaarschalk benoemde en voor wie militairen met een lagere rang moesten salueren.

Verdeelde samenleving

Die passage van de tekst maakt ook pijnlijk duidelijk hoezeer de monarchie de Thaise samenleving verdeelt. Het straatprotest wordt geleid door jongeren die vinden dat hun toekomst gehypothekeerd wordt door het huidige systeem.

In de videoclip zien we de rappers tussen de manifestanten. Het zijn grimmige beelden, die duidelijk een frustratie tonen, maar in de tekst wordt letterlijk gevraagd om vreedzaam te betogen. ‘Wij vechten voor onze vrijheden, daar hoeven we niet voor gearresteerd te worden’.

Rap Against Dictatorship scoorde twee jaar geleden al een online hit met het nummer Prathet Ku Mee, vrij vertaald: ‘Dit is mijn land’. Daarin trok de groep hard van leer tegen premier Prayut, die op dat moment junta-leider was en de verkiezingen voor een nieuwe burgerregering telkens bleef uitstellen. Ook toen legden de rappers de vinger op de wonde, maar de tekst was minder expliciet.

Hoe moet het nu verder?

Analisten denken dat een nieuwe staatsgreep tot de mogelijkheden behoort. Thailand heeft een geschiedenis van militaire regimes die telkens burgerregeringen omver werpen. Maar de rappers vinden dat geen aanvaardbare oplossing: ‘Als er een coup is, kom je mij tegen. Als je het niet gelooft, probeer het dan’, klinkt het uitdagend.

De vraag is of een hervorming van de monarchie, op welke manier dan ook, mogelijk is. Toen de koning twee weken geleden zijn aanhangers kwam groeten in Bangkok, stelde de Britse journalist Jonathan Miller hem plots een vraag over het straatprotest. Vajiralongkorn antwoordt eerst ontwijkend met ‘geen commentaar’, daarna zegt hij ‘ik zie alle Thai even graag’ en ten slotte ‘Thailand is een land van compromissen’.

Een compromis zal in elk geval voldoende overtuigingskracht moeten bezitten, om de woede van deze jongeren te sussen.