Toegeving Ortega gaat voor Nicaraguanen lang niet ver genoeg

Daniel Ortega bij het begin van zijn derde ambtstermijn als president van Nicaragua in 2012

Cancillería del Ecuador (CC BY-SA 2.0)​

De Nicaraguaanse president Ortega trok zondag zijn omstreden hervorming van de sociale zekerheid in. Maar tienduizenden Nicaraguanen maakten meteen duidelijk dat dit lang niet ver genoeg gaat. Ortega heeft het roer niet langer in handen.

Met de grootste manifestatie sinds het einde van de burgeroorlog in 1990 hebben tienduizenden Nicaraguanen gisteren een vuist gemaakt tegen hun regering. Voor zowel deelnemers als analisten is duidelijk dat president Daniel Ortega voor het eerst de controle over de straat kwijt is en het roer van het land niet langer in handen heeft.

Elf jaar regeert Ortega al, en hij doet dat steeds autoritairder. Door de groeiende onvrede bij de bevolking staat hij nu met de rug tegen de muur.

28 doden

De protesten begonnen op 17 april en kostten al aan minstens 28 mensen het leven, zeggen humanitaire organisaties. Er vielen ook 64 gewonden, en minstens 200 werden gearresteerd in Managua en in andere steden van het land.

Volgens Gonzalo Carrión van het Nicraguaans Centrum voor Mensenrechten kwamen de dodelijke slachtoffers allen om door vuurwapens. De meesten waren studenten, twee waren politieagenten.

De manifestaties van gisteren, in Managua en 35 andere steden, verliepen zonder grote incidenten, deels omdat leger en politie dit keer afwezig bleven.

Hervorming van de sociale zekerheid

De rechtstreekse aanleiding voor de protesten was de hervorming van de sociale zekerheid, die de regering eenzijdig doordrukte. Werkgevers en werknemers zouden hogere bijdragen moeten betalen, de voordelen zouden kleiner worden, de pensioenen zouden met 5 procent dalen.

Door het harde optreden van leger en politie tegen protesterende universiteitsstudenten breidden de manifestaties zich snel uit

Over de maatregel, die 22 procent van de 6,3 miljoen inwoners raakte, waren alleen de regeringsgezinde vakbonden en beroepsverenigingen geraadpleegd. Zelfs met de Cosep, de werkgeversorganisatie die het dichtst bij de regering staat, was niet gepraat.

Door het harde optreden van leger en politie tegen protesterende universiteitsstudenten breidden de manifestaties zich snel uit. Sociale organisaties en oppositiebewegingen sloten zich aan, ook de corruptie in Nicaragua werd nu op de korrel genomen.

Intrekking van hervorming

Ortega, een sandinistische oud-guerrillero van 73 jaar die al eens president was van 1985 tot 1990, hield zich afzijdig toen het leger ingreep en het protest zich uitbreidde tot minstens 84 grote pleinen in heel het land.

Zondag kwam hij eindelijk op radio en televisie. Hij vertelde dat het decreet over de hervorming werd ingetrokken en kondigde een dialoog aan met de Cosep en de Katholieke Kerk.

Voor analist Humberto Meza komt de intrekking van de hervorming te laat. ‘De eis moet nu vooral zijn dat de mensenrechten worden gerespecteerd en dat er een einde komt aan de repressie’, zegt hij.

Het debat gaat nu niet alleen meer over de sociale zekerheid maar ook over andere eisen die zich hebben opgestapeld sinds de FSLN in 2007 aan de macht kwam.

Ook voor sociologe Elvira Cuadra komt de dialoog te laat, pas ‘nadat er zoveel doden zijn gevallen’. En het debat gaat nu niet alleen meer over de sociale zekerheid maar ook over andere eisen die zich hebben opgestapeld sinds de FSLN in 2007 aan de macht kwam.

Andere eisen zijn meer transparantie tijdens verkiezingen, sterkere instellingen, meer burgerlijke en politieke vrijheden, minder mensenrechtenschendingen, minder corruptie en goedkopere levensmiddelen. Nicaragua is het op een na armste land van Latijns-Amerika.

Tijd winnen

‘In de nationale en internationale media is het nieuws over de intrekking van het decreet voorgesteld als een herroeping van het presidentiële besluit’, zegt Cuadra. ‘Maar trekt men de hervorming wel in? Of is het een politiek manoeuvre om tijd te kopen?’ Volgens de experte gaat het Ortega vooral om het laatste: ‘Tijd winnen, de manifestanten demobiliseren en de internationale gemeenschap kalmeren.’

Ook de Cosep zag dat zo. Daarom riep ze de mensen gisteren op om toch te manifesteren.

Bovendien stuurde de werkgeversorganisatie een mededeling uit waarin ze “de burgerstrijd van de jongeren erkent, eer betuigt aan de doden, een politieoptreden eist dat zich aan de wet houdt en de wens tot dialoog herhaalt”.

Zowel de Cosep als de Katholieke Kerk wil enkel aan een dialoog deelnemen als de mensenrechten worden hersteld en een einde komt aan de repressie.