Toenadering VS tot Cuba mogelijk opmaat voor meer
Jim Lobe (IPS)
18 december 2014
Bedrijven zien nieuwe handelskansen, nu Cuba en de Verenigde Staten hebben aangekondigd hun diplomatieke betrekkingen te willen herstellen. En sommige analisten in de VS hopen dat het besluit een opmaat is voor normalisering van de relaties met “nog belangrijker landen, zoals Iran.”
In wellicht zijn meest gewaagde buitenlandbesluit tijdens zijn presidentschap, heeft de Amerikaanse president Barack Obama gisteren aangekondigd dat hij volledige diplomatieke betrekkingen wil aangaan met Cuba.
Hoewel de president erkende dat hij de autoriteit niet heeft om het al 54 jaar durende handelsembargo tegen Havana op te heffen, maakte hij wel het reizen tussen de landen gemakkelijker en gaf hij dochterondernemingen van Amerikaanse bedrijven meer mogelijkheden tot handel met Cuba. Ook wordt bekeken of Cuba nog op de Amerikaanse terrorismelijst moet blijven staan.
Agribusiness
Obama’s plannen krijgen zowel kritiek van rechtse Republikeinen als lof van Democraten die al lange tijd pleiten voor het opheffen van de isolatie van Cuba. Senator Marco Rubio, een mogelijke kandidaat voor een Republikeinse presidentiële nominatie in 2016, noemde de plannen ‘een dramatische koerswijziging in het Amerikaanse beleid’ en ‘de laatste in een reeks mislukte pogingen van president Obama om tegen elke prijs schurkenstaten te paaien.’ Hij gaf aan er alles aan te zullen doen om de plannen van de president te blokkeren.
De vertrekkende Democratische voorzitter van de Senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken, de van afkomst Cubaanse Robert Menendez, was ook kritisch. Hij wees erop dat Cuba met het ineenstorten van de Venezolaanse economie zijn belangrijkste weldoener kwijt is en dat de ‘repressieve staat daarvoor in de plaats nu steun ontvangt van de Verenigde Staten, de grootste democratie in de wereld.’
Grote Amerikaanse bedrijven, die met name actief zijn in de agrobusiness en op het gebied van consumentengoederen, zien echter interessante mogelijkheden op Cuba. Zij zullen waarschijnlijk hun bondgenoten aan Republikeinse zijde aansporen de ontwikkelingen niet te blokkeren. ‘We zijn ervan overtuigd dat een open dialoog en commerciële uitwisseling tussen de VS en Cuba beide landen voordelen oplevert. De stappen die vandaag gezet zijn, zullen mogelijkheden creëren voor vrije ondernemingen om te groeien’, zei Thomas Donohue, voorzitter van de Amerikaanse Kamer van Koophandel in een verklaring.
Iran
‘President Obama en de Cubaanse president Raul Castro hebben vandaag geschiedenis geschreven’
De toenadering tot Cuba kan naast kritiek ook op veel steun rekenen. ‘President Obama en de Cubaanse president Raul Castro hebben vandaag geschiedenis geschreven’, zei de Democratische senator Patrick Leahy. ‘Wie vasthoudt aan een falend beleid en zich tegen de acties van de president keert, heeft slechts meer van hetzelfde te bieden. Dat is niet in het belang van de VS en het Amerikaanse volk en niet in het belang van het Cubaanse volk.’
Michael Shifter, voorzitter van de Inter-American Dialogue, een denktank die al langere tijd aandringt op normalisering van de verhoudingen met Havana, verwacht dat de gevolgen voor de regio zeer positief zullen zijn. ‘Dit besluit zal met instemming ontvangen worden in Latijns-Amerika. De Cuba-kwestie heeft tientallen jaren tot scherpe verdeeldheid geleid tussen Washington en de landen in Latijns-Amerika. Deze stap, die al veel eerder gezet had moeten worden, kan een grote bron van irritatie in relaties tussen de VS en Latijns-Amerika wegnemen.’
Obama kondigde gisteren ook aan dat hij volgend jaar april de top van de Amerika’s in Panama zal bijwonen. Omdat Castro officieel uitgenodigd was op de laatste top in Cartagena in 2012, tegen de zin van de VS en Canada in, werd er gespeculeerd over de vraag of Obama de top wellicht zou boycotten.
Stephen Walt, deskundige op het gebied van internationale betrekkingen aan de Universiteit van Harvard, zegt te hopen dat Obama na zijn aankondiging van gisteren nog met enkele gewaagde koerswijzigingen in de laatste twee jaar van zijn presidentschap zal komen. ‘Je mag hopen dat dit besluit gevolgd wordt door hernieuwde pogingen volledige diplomatieke betrekkingen aan te gaan met landen die nog belangrijker zijn, in het bijzonder Iran’, zegt hij. ‘Erkenning betekent niet een goedkeuring van het beleid van een buitenlandse regering. Het is eenvoudig een erkenning dat de Amerikaanse belangen bijna altijd beter gediend zijn met geregeld contact met zowel bondgenoten als tegenstanders.’
Paus Franciscus
De ontwikkelingen van woensdag kwamen na achttien maanden van geheime gesprekken tussen hoge functionarissen uit zowel de VS als Cuba. Die gesprekken werden gevoerd in Canada en Vaticaanstad. Regeringsfunctionarissen zeiden woensdag dat paus Franciscus, een Argentijn van afkomst, een sleutelrol gespeeld heeft in het bij elkaar brengen van de partijen.
De paus feliciteerde beide landen woensdag in een verklaring en sprak van een “historisch besluit”. Die duidelijke goedkeuring van het Vaticaan kan de tegenstand van enkele Republikeinse en Cubaans-Amerikaanse critici wellicht afzwakken en het moeilijker maken voor Rubio en zijn collega’s om de komst van een Amerikaanse ambassade op Cuba tegen te houden, vinden sommige functionarissen op Capitol Hill.