Toeristen brengen bedreigde orang-oetans in gevaar met selfies

Een toerist voedert een Oerang-Oetang in het Gunung Leuser National Park op het eiland Sumatra. Ze brengen daarmee de dieren in gevaar, waarschuwen onderzoekers

Dennis Keller / Flickr (CC BY 2.0)

COVID-19 treft niet alleen mensen: ook onze naaste verwanten, de mensapen, lopen gevaar. Een team van experten heeft ontdekt dat toeristen die de jungle in trekken het leven van ernstig bedreigde orang-oetans in gevaar kunnen brengen door menselijke virussen zoals COVID-19 door te geven.

‘Het risico van overdracht van zoönotische ziekten tussen toeristen en orang-oetans is heel zorgwekkend.’

De onderzoekers bekeken Instagram-foto’s van toeristen in Indonesië en zagen daarop hoe zij verschillende regels overtraden. Op de beelden is te zien dat de toeristen onvoldoende afstand houden, selfies maken en de wilde orang-oetans aaien, knuffelen en voeren. Deze nabijheid stelt de orang-oetans bloot aan menselijke ziekten die dodelijke infecties kunnen veroorzaken.

Orang-oetans komen op slechts twee eilanden in de wereld voor: Sumatra en Borneo. En alle drie de soorten orang-oetans staan als ernstig bedreigd op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van de internationale natuurorganisatie IUCN.

Overdracht van ziekten

De studie werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Folia Primatologica. Hoofdauteur en bioloog Andrea Molyneaux woont en werkt op Noord-Sumatra en is een gepassioneerd pleitbezorger van veilige jungletrekking. ‘Het risico van overdracht van zoönotische ziekten tussen toeristen en orang-oetans is heel zorgwekkend’, zegt Molyneaux.

‘Er zijn regels voor nationale parken die bezoekers informeren over de risico’s, maar onze resultaten suggereren dat toeristen zich daar niet bewust van zijn. Er is binnen de bredere natuurbeschermingsgemeenschap nauwelijks aandacht voor. Maar dat is wel hard nodig, zodat bezoekers weten dat ze niet in de buurt van orang-oetans mogen komen en ze niet mogen voeren.’

Het onderzoeksteam concludeert een slechte naleving van de regels onder mensen die orang-oetans bezochten in het Gunung Leuser National Park op Noord-Sumatra, Indonesië. ‘Op de foto’s die we analyseerden, zagen we toeristen de orang-oetans aanraken, aaien, knuffelen, voederen en heel dicht bij komen voor selfies’, vertelt ecoloog en PhD-student Emma Hankinson. ‘Ik heb veel op Sumatra gewerkt en ben daar ook vaak getuige geweest van dergelijk gedrag. Er is een groot risico op overdracht van ziekten tussen mensen en de orang-oetans die ze bezoeken.’

Ook mensapen krijgen COVID

In januari 2021 testten drie in gevangenschap levende gorilla’s in de dierentuin van San Diego positief op COVID-19, en in september van dit jaar opnieuw negen gorilla’s in de dierentuin van Atlanta. Dat toont aan dat de huidige pandemie ook mensapen kan treffen.

Hankinson ziet toch een positief punt aan de pandemie: ‘COVID-19 heeft mensen bewuster gemaakt van het ziekterisico en we hopen dat dit een positief effect heeft op het gedrag van bezoekers van het Gunung Leuser National Park en andere toeristische trekpleisters, waardoor ze zich beter aan de regels zullen houden.’

‘Dit belangrijke en actuele onderzoek illustreert een gebrek aan respect voor orang-oetans van bezoekers die dichtbij willen komen voor een selfie, en zich er schijnbaar niet bewust van zijn dat deze acties orang-oetans in gevaar brengen’, zegt Ashley Leiman, oprichter en directeur van de Britse Orangutan Foundation. ‘Nu het toerisme weer op gang komt, is een mentaliteitsverandering dringend nodig en moeten bezoekers echt 10 meter afstand houden als ze de bedreigde orang-oetans die ze zo graag willen zien, ook willen beschermen.’