Transgender Nigerianen vrezen wetsvoorstel dat “kleding van het andere geslacht” strafbaar maakt

De Nigeriaanse transgender Jay Boogie riskeert binnenkort mogelijk gevangenisstraf voor het online posten van foto’s als deze, als een controversieel wetsontwerp wordt goedgekeurd

© twitter/Jay Boogie

Jay Boogie heeft tienduizenden fans op Instagram, waar ze zwoele foto’s van zichzelf in lingerie en badkleding plaatst. Maar de transgender Nigeriaanse riskeert binnenkort misschien een gevangenisstraf voor travestie als een controversieel wetsvoorstel goedgekeurd wordt.

Het voorstel, waarover momenteel wordt gedebatteerd in het parlement, zou het illegaal maken voor iemand om in het openbaar kleding te dragen die niet overeenkomt met het geslacht dat bij de geboorte werd toegewezen. Zelfs foto’s of filmpjes van het dragen zulke kledij op een privé-evenement zouden strafbaar zijn.

Boogie en andere lgbtq+-activisten vrezen dat de nieuwe regelgeving zal worden gebruikt om transgenders te viseren.

Stigmatisering en geweld in Nigeria

‘We zijn anders geboren en zouden het recht moeten hebben om te leven zoals we willen’, zegt de 24-jarige Boogie.

De wet op het verbod op het homohuwelijk verbiedt elk openbaar teken van genegenheid tussen personen van hetzelfde geslacht.

‘Ik ben altijd voorzichtig met plaatsen waar ik me vertoon… Als de wet wordt aangenomen, zijn er mensen die dat ter harte zullen nemen. Ze kunnen het zelfs niet verdragen om ons nog maar aan te kijken.’

Nigeria is een van de slechtste landen ter wereld wat betreft homo- en transrechten, volgens de index Equaldex. Homo- en transgenders worden er geconfronteerd met stigmatisering en geweld in de conservatieve Nigeriaanse samenleving.

In 2014 werd de wet op het verbod op het homohuwelijk van kracht. Die verbiedt niet alleen homoseksuele relaties, maar ook elk openbaar teken van genegenheid tussen personen van hetzelfde geslacht. Zelfs het lidmaatschap van lgbtq+-groepen is verboden, strafbaar met tot 14 jaar gevangenisstraf.

Transgenders criminaliseren

Een nieuw amendement wil die wet aanpassen om een verbod op travestie toe te voegen, met straffen tot zes maanden gevangenisstraf of een boete van 500.000 naira (zo’n 1200 euro).

Lgbtq+-activisten zeggen dat het wetsontwerp voornamelijk gericht is op transgenders, die geen mogelijkheid hebben om hun wettelijke geslacht te veranderen. Non-binaire identiteiten, dus van mensen die zich mannelijk noch vrouwelijk identificeren, worden ook niet wettelijk erkend in Nigeria.

‘Een van de hiaten in de wet (op het homohuwelijk) is het gebrek aan mogelijkheden om transgenders te criminaliseren’, zegt Olaide Kayode Timileyin, een non-binaire Nigeriaan en oprichter van Queercity Media, een lgbtq+-mediakanaal. ‘Wetgevers zoeken naar een manier om dat te doen.’

‘Mensen zullen gedood worden’

Voorstanders van transrechten zeggen dat het wetsvoorstel kan worden gebruikt als voorwendsel voor intimidatie en geweld.

‘Als het wordt aangenomen, wordt het zo goed als zeker een catastrofe. Er zal meer haat en geweld zijn en trans- en non-binaire mensen zullen er de dupe van zijn’, zegt Adunni Tiwatope, een 25-jarige trans vrouw die in de Nigeriaanse hoofdstad Abuja woont. ‘Mensen zullen vermoord worden, dat gebeurt nu al.’

Het amendement werd in april voor een eerste lezing ingediend door Muda Lawal, een lid van de regerende All Progressives Congress (APC) partij. Op dit moment wordt er nog steeds over gedebatteerd in het parlement.

Vrijheid van meningsuiting

Volgens lgbtq+-activisten en advocaat Funmilola Maverick Salami is het onduidelijk of het wetsvoorstel voldoende steun geniet in het parlement om wet te worden.

‘Is er een mogelijkheid dat deze wet wordt aangenomen? Dit is Nigeria – alles is mogelijk’, zegt Salami, hoofdjurist bij Maverick-Forte Legal in Lagos.

‘Wetgevers brengen vaak draconische wetten in het parlement in de aanloop naar een verkiezing.’

Hij zegt dat het wetsontwerp in strijd is met het grondwettelijke recht van Nigerianen op vrije meningsuiting. Het roept volgens hem ook vragen op over wat als mannen- of vrouwenkleding kan worden beschouwd.

‘Naar mijn mening mogen we niet toelaten dat de voorgestelde travestiewet de vrijheid van meningsuiting inperkt’, zegt hij.

Verkiezingsretoriek?

Sommige transrechtenactivisten denken dat het wetsvoorstel mogelijk een poging van de APC-partij is om critici zand in de ogen te strooien en steun te winnen van sociaal-conservatieve kiezers in de aanloop naar de verkiezingen in februari.

‘Als je de geschiedenis bekijkt van wanneer wetgevers draconische wetten zoals de wet op het homohuwelijk in het parlement brengen, is het vaak in de aanloop naar een verkiezing’, zegt Nell Thompson van de Bisi Alimi Foundation, een Nigeriaanse rechtengroep.

Timileyin van Queercity Media is het daarmee eens. ‘In Nigeria is er maar één onderwerp dat iedereen verenigt, ongeacht stam of religie, en dat is homoseksualiteit en lgbtq+-personen. Het is een doeltreffende manier om het volk af te leiden.’

De APC-partij reageerde niet direct op een verzoek om commentaar.

Lgbtq+-rechtenorganisaties verzetten zich tegen het wetsvoorstel. The Bisi Alimi Foundation hoopt daarbij steun te krijgen van internationale en diplomatieke organisaties.

‘Indien de regering oprecht zou luisteren naar het effect dat dit heeft op zowel homo- als heteroseksuele mensen, dan wordt het misschien niet aangenomen’, zegt Judith Airiohuodion, directeur van de organisatie.

‘Ik denk niet dat ze onmiddellijk bereid zijn om te luisteren, maar ik hoop wel dat ze dat gaan doen.’

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters News Foundation