‘De coronapandemie is ook een corruptiecrisis’
Transparency International: ‘Corruptie doodt mensen’
Lotte Lambrecht
28 januari 2021
Corruptie heeft een negatief effect op de bestrijding van de coronapandemie en versterkt de effecten van deze internationale gezondheidscrisis. Dat blijkt uit de jaarlijkse corruptie-index van de internationale ngo Transparency International, die vandaag werd gepubliceerd.
De corruption Perceptoin Index 2020 van Transparency International.
Transparency International (CC BY-ND 4.0)
De belangrijkste conclusie die Transparency International (TI) trekt uit het afgelopen coronagevulde jaar is dat een hoge graad van corruptie de effecten van de coronapandemie intensifieert. ‘De coronapandemie is niet alleen een gezondheids- en economische crisis. Het is een corruptiecrisis. Eén die we momenteel niet onder controle krijgen. Het voorbije jaar zijn regeringen wereldwijd als nooit tevoren op de proef gesteld’, aldus Delia Ferreira Rubio, hoofd van de organisatie. ‘Talloze levens gingen verloren door corruptie’.
COVID als accelerator
Corruptie zorgde ervoor dat middelen onttrokken werden aan broodnodige investeringen in de gezondheidszorg.
De negatieve effecten van corruptie waren vooral te merken binnen de verschillende gezondheidssystemen ter wereld. Corruptie binnen de gezondheidszorg snijdt aan twee kanten. Enerzijds zorgt het ervoor dat minder mensen toegang hebben tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg. Anderzijds wordt een hoger corruptieniveau gelinkt aan lagere uitgaven op vlak van gezondheidszorg.
Deze effecten worden nog versterkt in tijden van crisis. ‘Corruptie is wijdverbreid binnen de bestrijding van de pandemie. Van omkoping voor het verkrijgen van coronatests en behandeling tot overheidsopdrachten voor medische voorraden’, aldus TI.
Nog volgens het rapport zorgde corruptie ervoor dat middelen onttrokken werden aan broodnodige investeringen in de gezondheidszorg. Hierdoor kwamen sommige gemeenschappen zonder artsen, apparatuur en zelfs ziekenhuizen te zitten.
Eén voorbeeld dat TI geeft is Bangladesh. Het Aziatische land krijgt een score van 25 en scoort daarmee bijzonder slecht binnen de Aziatische regio. De regering investeert er bitter weinig in gezondheidszorg. Tegelijkertijd zorgt het hoge niveau van corruptie voor omkoping binnen hospitalen en corruptie binnen toekenningsprocedures.
Autoritaire respons
Ook op democratisch vlak had corona een eroderend effect. Landen met een hogere graad van corruptie dreigen ook sneller autoritaire neigingen te vertonen in het bestrijden van de pandemie.
‘Ook landen met een langdurige democratische traditie moeten dringend hun strijd tegen corruptie opnieuw opdrijven.’
Dit is bijvoorbeeld het geval in de Filippijnen waar het antwoord op de coronapandemie ‘gekarakteriseerd werd door onrechtmatige handhaving en grove schendingen van mensenrechten en mediavrijheid,’ aldus de organisatie.
‘Maar ook landen met een langdurige democratische traditie moeten dringend hun strijd tegen corruptie opnieuw opdrijven, zowel in binnen- als buitenland’, zegt Ferreira Rubio. TI verwijst hierbij naar Noorwegen, dat ter bestrijding van het coronavirus de noodtoestand uitriep. Daarmee trad de Noorse regering tal van grondwetsartikelen met de voeten.
TI wijst er ook op dat verkiezingen in elf Europese landen werden uitgesteld door de pandemie.
Trump
Met een score van 67, de laagste quotering sinds 2012, en de 25ste plaats is de Verenigde Staten een opvallende daler in de lijst. Daar heeft het presidentschap van voormalig president Donald Trump alles mee te maken.
Net als voorgaande jaren merkt de organisatie op dat de strijd tegen corruptie in vele landen al jarenlang stagneert.
Als voorbeeld geeft TI het economische stimuleringsplan van 1 biljoen dollar dat het Amerikaanse congres in maart goedkeurde. De regering Trump blokkeerde de werking van een overzichtsorgaan dat zou toezien op de toewijzing van het budget. ‘Dit deed ernstige vragen rijzen over corruptiebestrijding. Het betekende een belangrijke stap terug van reeds lang gevestigde democratische principes die zorgden voor een regering die verantwoording aflegde’, aldus TI.
Jaarlijkse index
In de jaarlijkse corruptie-index van de organisatie worden alle 180 landen in de wereld gerangschikt op een schaal van nul tot honderd. Nul staat gelijk aan erg corrupt, 100 aan erg proper. Twee derde van de landen scoort minder dan vijftig punten. De gemiddelde score bedraagt 43 punten. De index kijkt vooral naar corruptie binnen de publieke sector.
Net als vorige jaren spannen Denemarken (88), Nieuw Zeeland (88) en Finland (85) opnieuw de kroon. Syrië (14), Somalië (12) en Zuid-Soedan (12), drie landen die verteerd worden door oorlog, sluiten de hekkens. In vergelijking met vorig jaar stijgt België met één punt in de rangschikking. Het deelt samen met Oostenrijk de vijftiende plaats.
Over het algemeen is TI weinig positief over de algemene staat van corruptiebestrijding in de wereld. Net als voorgaande jaren merkt de organisatie op dat de strijd tegen corruptie in vele landen al jarenlang stagneert.
