Turkse uitgevers Turhan Günay en Evrensel krijgen ‘Prix Voltaire’ voor persvrijheid

Acivisten eisten de vrijlating van de medewerkers van Cumhuriyet aan het gerechtshof in Istanbul

© Murad Sezer/Reuters​

Persvrijheid is een recht dat opgenomen is in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De Prix Voltaire wil dan ook uitgevers belonen die hieraan een bijzondere bijdrage hebben geleverd. Onder ‘uitgever’ verstaat de IPA een individu, collectief of organisatie die anderen van middelen voorziet om hun ideeën in geschreven vorm te delen, ook via digitale platformen. De genomineerden hebben vaak, ondanks druk, bedreigingen of intimidatie, controversieel werk gepubliceerd .

Gedeelde eerste plaats

Link

Lees hier het verslag van het Cumhuriyet-proces door Isabelle Rossaert.

De eerste winnaar is Turhan Günay, directeur bij de boekentak van dagblad Cumhuriyet, Cumhuriyet Books. Daarnaast is hij ook publicatieverantwoordelijke van het boekensupplement van de krant.

Günay werd in november 2016 aangehouden en ongegrond aangeklaagd wegens mogelijke steun aan terroristische organisaties, waarna hij negen maanden in voorarrest verbleef. Het proces begon op 24 juli en vier dagen later werd Günay, samen met nog zeven andere medewerkers van Cumhuriyet, vrijgelaten.

Vijf medewerkers van de krant blijven echter nog aangehouden. De volgende zitting vindt plaats op 11 september.

Kristenn Einarsson, voorzitter van het Freedom to Publish-committee, licht toe: ‘Günay heeft zijn leven gewijd aan boeken en publiceren, maar de Turkse regering laat hem hier een hoge prijs voor betalen.’

Günay deelt de Prix Voltaire met Evrensel, een meertalige Turkse uitgever die boeken in het Turks, Koerdisch, Armeens, Assyrisch en Arabisch aanbiedt. Na de couppoging in juli 2016, besloot de overheid de uitgeverij te sluiten omdat ze linken had met Doga Basin Yayin, een bedrijf dat in oktober 2016 al opgedoekt werd.

‘Evrensel staat symbool voor de vele uitgeverijen die de boeken moesten dichtdoen op basis van valse beschuldigingen. Hierdoor gaan heel wat jobs gaan hierdoor verloren en verliest de Turkse boekenwereld een enorme rijkdom,’ aldus Einarsson.

Turhan Günay

© International Publishers Association (IPA)​

Gezocht: Turkse persvrijheid

Dat de prijs aan Turkse uitgevers wordt uitgereikt, is niet verwonderlijk. Uit een onderzoek van Freedom House, een onafhankelijke waakhond-organisatie die vrijheid en democratie wereldwijd onderzoekt, blijkt dat de persvrijheid er in 2016 in Turkije niet beter op is geworden.

De Turkse overheid deed vorig jaar een ‘grote schoonmaak’ binnen haar media op basis van mogelijke banden met de couppoging in juli. Bedreigingen, fysiek geweld en gerechtelijk onderzoek vormden er geen uitzondering.

De Turkse overheid deed dat jaar dan ook ‘grote schoonmaak’ binnen haar media op basis van mogelijke banden met de couppoging in juli. De autoriteiten namen hierbij ofwel de macht van de media over ofwel zorgden ze ervoor dat mediabedrijven moesten sluiten of geblokkeerd werden. Ook heeft de overheid ervoor gezorgd dat ze zeggenschap kreeg over de belangrijkste mediagroepen, waardoor de mainstream media vaker pro-overheid bericht.

In de context van de campagne tegen mogelijke opstanden van Koerdische separatisten, kregen zeker ook journalisten in het zuidoosten van het land het soms zwaar te verduren. Bedreigingen, fysiek geweld en gerechtelijk onderzoek vormden er dan ook geen uitzondering.

President Erdogan en zijn AKP zetten de persvrijheid in Turkije dus stevig onder druk en deinzen er niet voor terug om journalisten in de gevangenis te gooien of om kritische verslaggeving af te straffen.

Kristenn Einarsson, voorzitter van het Freedom to Publish-Committee, licht toe: ‘De vrijheid van publicatie in Turkije is vandaag extreem beperkt. We hebben gekozen voor moedige Turkse uitgevers die hun werk blijven doen ondanks de enorme risico’s die eraan verbonden zijn.’

Volgens Einarsson zijn beide winnaars dus zonder twijfel verdiend. ‘Ze tonen beide de volharding om vrij te publiceren in een land waar de autoriteiten duidelijk alles zullen doen om hen het zwijgen op te leggen.’